8 września w Kinie PRAHA w Warszawie odbyła się uroczysta gala VI Międzynarodowego Festiwalu Filmów Historycznych i Wojskowych. W kategorii film dokumentalny wyróżnienie i medal Towarzystwa Wiedzy Obronnej, otrzymała Grażyna Stankiewicz za film pt.”Widzący z Lublina”. Do konkursu festiwalowego zostały zgłoszone 73 produkcje w trzech kategoriach – film fabularny, film dokumentalny i film wojskowy. Międzynarodowy Festiwal Filmów Historycznych i Wojskowych jest inicjatywą grupy niezależnych twórców i menadżerów kultury realizowaną w trybie pro publico bono pod społecznym protektoratem Towarzystwa Wiedzy Obronnej. Współorganizatorami i patronami wydarzenia są m.in. Polski Instytut Sztuki Filmowej, Muzeum Niepodległości, Ministerstwo Gospodarki, Prezydent Miasta Stołecznego Warszawy, TVP Historia.
Tytułowy Widzący z Lublina to cadyk Jakub Icchak Horowic jeden z najbardziej znaczących symboli Lublina. Prekursor chasydyzmu na ziemiach Polski, najbardziej znany uczeń cadyka Elimelecha z Leżajska, który dzięki niebywałej intuicji przepowiedział klęskę Napoleona w Rosji oraz datę odzyskania przez Polskę niepodległości, rokrocznie przyciąga na swój grób w Lublinie tysiące żydowskich pielgrzymów z całego świata. To dzięki jego działalności na przełomie XVIII i XIX wieku Lublin był najbardziej rozpoznawalnym miastem na wschód od Wisły. To również jego nazwisko i przydomki są słowami symbolami wśród diaspory żydowskiej niezależnie czy na Brooklynie w USA czy na Ukrainie. Obecnie, cudem ocalały podczas II wojny światowej, grobowiec jest obok Muzeum na Majdanku najczęściej odwiedzanym miejscem związanym ze społecznością żydowską w Lublinie.
Jakub Icchak Horowic nazywanym również Widzącym z Lublina lub Lublinerem mieszkał początkowo na podlubelskiej Wieniawie ( dziś śródmieście Lubina) a następnie przy nieistniejącej już ulicy Szerokiej w Lublinie. Zmarł w 1815 roku w tajemniczych okolicznościach, jak twierdzą niektórzy, wypchnięty przez siły nieczyste przez zamknięte okno swojego mieszkania. Przez długie lata swojej działalności otoczony był „dworem” uczniów. Jako przywódca chasydyzmu zdobywał szacunek odmiennym od judaizmu podejściem do spraw boskich i ziemskich. Widzący z Lublina uważał, że bliżej Boga jest się pijąc śliwowicę z obcym człowiekiem w gospodzie i wsłuchując się w jego problemy. Lubliner był uważany za Mesjasza, co z kolei przyczyniło się do konfliktu w łonie samego chasydyzmu oraz działań wrogo nastawionych oponentów. Ze wszech miar postać ciekawa i pomimo upływu lat nadal wzbudzająca gorące dyskusje. Stąd w filmie wypowiedzi m.in. kontynuatora idei głoszonych przez Widzącego – rabina Łodzi Symchy Kellera i stojącego w opozycji do jego poglądów prof.Jana Doktóra z Żydowskiego Instytutu Historycznego, który w działaniach Widzącego doszukuje się herezji. Film powstawał przez rok a klimatyczne zdjęcia były kręcone w Lublinie, Leżajsku i Łodzi.
Film o cadyku Horowicu to również przypomnienie postaci prof.Władysława Panasa, który po latach powojennej ciszy w okresie PRL dotyczącej kultury żydowskiej w Lublinie przywrócił pamięć o lubelskim żydowskim mieście w Lublinie i postaci Widzącego, który był dla niego swoistym Alter Ego. Profesor Panas jest autorem oryginalnej koncepcji o Placu Zamkowym w Lublinie ( przedwojenna dzielnica żydowska ) jako o Axis Mundi. Dzięki tym watkom mamy rzadką okazję poznania świata, który przestał istnieć podczas okupacji niemieckiej i któremu powoli przywracana jest pamięć.
W realizację filmu zostało zaangażowanych ponad 100 osób, wśród nich wyróżnia się postać młodego turysty, który przybył gdzieś ze świata i który dzięki wędrówce po starym Lublinie odkrywa miejsca związane z Widzącym. W filmie zostały również wykorzystane sugestywne sceny fabularyzowane, subtelnie wplecione w zabytkową tkankę miasta.
Film wyreżyserowała Grażyna Stankiewicz – dokumentalistka filmowa i telewizyjna, autorka m.in. filmu „La la la la – rzecz o Marcinie Różyckim”. Scenariusz jej autorstwa o Widzącym z Lublina, otrzymał dofinansowanie z Lubelskiego Funduszu Filmowego. Autorką zdjęć do filmu jest Dorota Nowakowska. O dźwięk zadbał Leszek Kulpa. Muzykę napisał lubelski kompozytor Mariusz Ostański ( laureat polskiej nagrody filmowej Orły ). Film zmontowała Olga Michalec-Chlebik. Koproducentami są dwie lubelskie firmy: N-Vision sc Dorota i Wojciech Nowakowscy oraz OTO Agencja Producencka Olga Michalec-Chlebik.
