Z Moniką Lipińską, zastępcą prezydenta miasta Lublin do spraw społecznych, o roli samorządu w kształtowaniu środowiska osób niepełnosprawnych rozmawia Marta Mazurek, foto Maksym Kashenkov
– Kim tak naprawdę jest osoba niepełnosprawna?
– Musimy przede wszystkim pamiętać, że osoby niepełnosprawne to pełnoprawni członkowie społeczeństwa. Mają prawo do wolności i bezpieczeństwa, niezależności, zdrowia, pracy czy edukacji. Samorząd Miasta Lublin priorytetowo traktuje działania na rzecz niepełnosprawnych mieszkańców. A kim jest osoba niepełnosprawna? Takim samym człowiekiem, jak pani czy ja.
– Na jakiego rodzaju wsparcie osoby niepełnosprawne mogą liczyć w Lublinie?
– Robimy wiele, aby osoby z niepełnosprawnościami mogły w pełni korzystać ze wszystkich praw i obowiązków przysługujących mieszkańcom. Wracając do pytania: skupiamy się na likwidacji barier, nie tylko architektonicznych. Dobrym przykładem jest tu Arena Lublin czy baseny, zarówno Aqua Lublin, jak i ten przy ul. Łabędziej. Dostosowujemy także komunikację miejską. Nowe pojazdy są niskopodłogowe, wyposażone w przyklęk i rampę oraz głosowy system zapowiadania przystanków. Przyciski wewnątrz pojazdu mają wytłoczenia w alfabecie Braille’a. Stawiamy na edukację i sprawny system nauczania dzieci niepełnosprawnych, także maluchów. W 2014 roku uruchomiliśmy przy ul. Wolskiej żłobek pozbawiony barier. Jest tam 15 miejsc dla dzieci z niepełnosprawnościami. Od września tego roku przy ul. Zelwerowicza funkcjonuje najnowocześniejszy żłobek bez barier, wybudowany w stylu skandynawskim.
– Poważniejszym problemem często wydaje się ludzka mentalność, która stwarza większe bariery niż brak poręczy przy schodach… Ważnym działaniem jest kreowanie pozytywnego wizerunku osób niepełnosprawnych.
– Ostatnio sporo się zmieniło, ale zwalczanie stereotypów wciąż jest ważne i miasto dużo w tej dziedzinie robi. Staramy się zapewniać dostęp do oferty turystycznej czy wydarzeń kulturalnych i sportowych, nie tylko poprzez likwidację barier, ale też dostępność odbioru (audiodeskrypcja, obecność tłumacza języka migowego). Na stronie miasta znajduje się przewodnik po Lublinie w języku migowym, w Teatrze Starym pokazujemy filmy i spektakle z audiodeskrypcją, w Galerii Labirynt też znajdziemy bogatą ofertę dla osób z niepełnosprawnościami. Wyróżniamy niepełnosprawnych sportowców, na równi z pełnosprawnymi, poprzez nagrody i stypendia. Stosujemy dobre praktyki, zatrudniając w urzędzie osoby z niepełnosprawnościami. W tej chwili mamy ich ponad 100. Są zresztą znakomitymi pracownikami. Przywiązujemy też dużą wagę do promowania nowoczesnego obrazu niepełnosprawności. Nikogo nie dziwią już dziś osoby przemieszczające się na wózkach inwalidzkich, prowadzące auto czy osoby niewidome samodzielnie korzystające z odpowiednio wyposażonej komunikacji publicznej. Również dziecko niepełnosprawne bawiące się na przystosowanym placu zabaw nie budzi niczyjego zdumienia. Przyzwyczailiśmy się też do widoku osób niesłyszących, samodzielnie załatwiających sprawy w urzędzie, gdzie można skorzystać ze wsparcia tłumacza języka migowego.
– A co z osobami wymagającymi wsparcia w specjalistycznych ośrodkach i instytucjach?
– Stworzyliśmy i stale ulepszamy sieć wsparcia, zarówno w formie miejsc pobytu dziennego, jak i całodobowego, w zakresie edukacji, terapii, rehabilitacji, w tym dla autystów i dla chorych na Alzheimera. Skuteczna pomoc zapewniająca niepełnosprawnym dostęp do nowych usług, rozwiązań czy sprzętu pozwala na maksymalnie samodzielne funkcjonowanie we własnym środowisku. W ramach działań na rzecz samodzielności i zapewnienia osobom niepełnosprawnym godnych warunków życia tworzymy różne formy tak zwanego mieszkalnictwa wspomaganego czy chronionego. Wdrażamy też politykę mieszkaniową uwzględniającą potrzeby osób niepełnosprawnych.
– Najlepszą formą terapii jest aktywność zawodowa, wiele osób niepełnosprawnych pragnie wrócić na rynek pracy, ale nie zawsze jest to proste.
– Ważne jest tu zapewnianie dostępu do poradnictwa zawodowego oraz wsparcia w zakresie pełnej rehabilitacji zawodowej. Dokładamy wszelkich starań, aby wspomóc niepełnosprawnych mieszkańców Lublina także i w tym zakresie. Okazją do promowania potencjalnych pracodawców osób niepełnosprawnych są choćby organizowane przez nas cyklicznie na początku grudnia Lubelskie Targi Aktywności Osób Niepełnosprawnych. W tym roku, podobnie jak w latach ubiegłych, całość prac koordynowało Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych działające w strukturze Urzędu Miasta Lublin. Propozycje współpracy oferowały organizacje pozarządowe, środowiskowe domy samopomocy, warsztaty terapii zajęciowej. Swoje stoiska zorganizowały także instytucje wspierające osoby niepełnosprawne. Była to siódma edycja targów i muszę powiedzieć, że z roku na rok zainteresowanie ofertą jest coraz większe.
– A działalność artystyczna? Czy tu też mamy konkretne przykłady?
– Ona właśnie najlepiej pokazuje środowisko osób niepełnosprawnych z innej strony! Podczas Targów Aktywności Osób Niepełnosprawnych, obok kiermaszu świątecznego, odbywały się też występy artystyczne. W piosenkach, tańcach i małych formach teatralnych wystąpiły dzieci z przedszkoli, szkół, a także stowarzyszeń. Ciekawym pomysłem było pokazanie wiersza Jana Brzechwy w wersji AAC, czyli alternatywnej komunikacji, oraz taniec wykonany przez niesłyszącą młodzież. W tym roku na scenie królował rock and roll. Prezentowane formy aktywności są dostępne dla wszystkich, także dla osób niepełnosprawnych. To sposób na odreagowanie negatywnych emocji, spędzenie wolnego czasu, a także forma rehabilitacji, zabawy i integracji. Chcieliśmy pokazać, że osoby z niepełnosprawnością czerpią wiele siły i radości z prezentacji swoich dokonań, które w dodatku przygotowane są na wysokim poziomie, i że te formy przekazu mogą być źródłem satysfakcji dla wszystkich, niezależnie od sprawności i wieku, niezależnie od tego, czy są wykonawcami czy odbiorcami.
– Jaka przestrzeń jeszcze jest do zagospodarowania?
– Optymistycznie patrzę w przyszłość. Zrobiliśmy ogromnie dużo i to jednocześnie na wielu płaszczyznach. Realizacja tych działań opiera się na ścisłej współpracy Urzędu Miasta, jednostek podległych, instytucji publicznych i niepublicznych oraz organizacji pozarządowych. Staramy się angażować we wszystkich sferach funkcjonowania mieszkańców: od zdrowia, pomocy i polityki społecznej, poprzez edukację, sport, kulturę, mieszkalnictwo aż po infrastrukturę i architekturę. Mamy satysfakcję, że obrany przez nas kierunek polityki społecznej i konsekwentna realizacja zamierzeń systematycznie poprawiają sytuację osób z niepełnosprawnością i czynią Lublin otwartym i przyjaznym dla wszystkich mieszkańców.
