Lublin ma wyjątkowe szczęście do postaci mitycznych, a do takich niewątpliwie należą cadyk Jakub Icchak Horowic oraz autor książki „Oko Cadyka” – prof. Władysław Panas. Pierwszy z nich był nazywany Widzącym z Lublina lub Lublinerem. Był jednym z duchowych przywódców ruchu chasydzkiego na ziemiach polskich, uczniem cadyka Elimelecha z Leżajska. Widzący mieszkał początkowo na ówczesnej podlubelskiej Wieniawie, a następnie przy nieistniejącej dziś ulicy Szerokiej w Lublinie. Na tyłach jego domu została wzniesiona pierwsza w Lublinie chasydzka bożnica. Słynął z przewidywania przyszłości. Zapowiedział m.in. klęskę Napoleona w Rosji. Zmarł w 1815 roku w tajemniczych okolicznościach. Na jego grób, cudem ocalały podczas okupacji niemieckiej, na starym cmentarzu żydowskim na Kalinowszczyźnie w Lublinie pielgrzymują chasydzi z całego świata. To również, obok Państwowego Muzeum na Majdanku i budynku dawnej Jeszywas Chachmej Lublin przy ulicy Lubartowskiej, najważniejsze miejsce w Lublinie dla turystów, którzy pragną poznać historię lubelskich Żydów. Z kolei prof. Władysław Panas, teoretyk i historyk literatury oraz wykładowca uniwersytecki z ogromnym dorobkiem naukowym, przez lata swojej działalności wskrzeszał pamięć o historii lubelskich Żydów. Zafascynowany postacią Widzącego z Lublina był autorem koncepcji jakoby lubelski plac Zamkowy jest w kształcie oka słynnego cadyka, a jego przestrzeń jest Axis mundi. I oto w rocznicę śmierci obydwu postaci została ponownie wydana książka prof. Władysława Panasa, w nowym opracowaniu graficznym i fotograficznym, w językach polskim i angielskim, pod redakcją Grzegorza Józefczuka i według koncepcji Grzegorza Rzepeckiego. Publikacja ważna, bo przypominająca świat, którego już nie ma, i postać autora, który część życia spędził na przywracaniu o nim pamięci. Publikacja ważna też z innego powodu, bo ponownie jak za czasów prof. Władysława Panasa, zgromadziła liczne grono przyjaciół i badaczy historii Żydów lubelskich w Kawiarni Artystycznej Hades – Szeroka w Lublinie, gdzie miała miejsce promocja tego interesującego wydania. (gras)
foto Monika Tarajko
Oko Cadyka, pod redakcją Grzegorza Józefczuka, Lublin, Warsztaty Kultury w Lublinie, 2015
