Muzeum Nadwiślańskie zaprasza w dniach 10-11 września (sobota-niedziela) na obchody Europejskich Dni Dziedzictwa. W tym roku odbywają się pod hasłem “Gdzie duch spotyka się z przestrzenią – świątynie, arcydzieła, pomniki”.
W ramach obchodów EDD 2016 zaplanowane jest zwiedzanie zwiedzanie wystawy pt. “Przyczółek. Janowiec 1944-1945” w Zamku w Janowcu. Autorem wystawy, która przyjęła formę instalacji artystycznej, jest Krzysztof Findziński, uznany grafik i malarz, pasjonat historii. Wystawa jest swoistym pomnikiem ofiar walk prowadzonych pomiędzy armią radziecką i niemiecką o zdobycie tzw. przyczółka janowieckiego. Na wystawie zobaczyć można wiele przedmiotów, dokumentów i pamiątek użyczonych przez mieszkańców Janowca i okolic, którzy boleśnie do świadczyli skutków wojennej zawieruchy.
W skład instalacji artystycznej wchodzi dominująca forma przestrzenna, rodzaj scenografii, będącej zarówno tłem dla wybranych artefaktów-eksponatów, jak i tworząca własny przekaz emocjonalno-symboliczny, mocno wpisany w kontekst historyczny miejsca. Od sierpnia 1944 do stycznia 1945 na terenie Janowca i okolic trwały walki o zdobycie i utrzymanie tzw. przyczółka janowieckiego, pomiędzy armią radziecką a niemiecką. Ofiary tych krwawych zmagań: Polacy, Rosjanie, Niemcy zostały połączone miejscem i czasem, choć rozdzielone Historią. Zebrane relacje ostatnich żyjących świadków ówczesnych wydarzeń, zachowane w terenie ostatnie ślady, zanikający przekaz pokoleniowy i właściwie zapomniana historia przyczółka janowieckiego, a zwłaszcza losów miejscowej ludności w tym okresie, była najsilniejszą motywacją do powstania tego projektu. Instalacja ma nawiązać do zastanej sytuacji i poprzez swoją otwartą formę ma przywrócić lokalną pamięć i zachęcić do pogłębionych, systematycznych, wielokierunkowych badań. Wystawa ma z założenia charakter otwarty – jest Początkiem. Trzyjęzyczny tytuł wystawy podkreśla jej uniwersalne przesłanie – wojna jest czymś okropnym dla wszystkich osób biorących w niej udział.
Celem instalacji jest przywrócenie pamięci, być może najbardziej dramatycznego w dziejach Janowca okresu lat 1944-1945, w oparciu o zarejestrowane relacje, zachowane wspomnienia i dostępne materiały źródłowe i artefakty. Ideą przewodnią instalacji jest próba “archeologicznego” wydobycia spod warstwy czasu i zapomnienia emocji, uczuć, postaw i losów ludzi, których Historia postawiła w tym miejscu przeciw sobie. Stawiamy tym działaniem pytanie o nasze jutro. Program instalacji powstawał stopniowo w kontaktach z mieszkańcami terenu niegdysiejszego przyczółka, historykami, muzealnikami i stara się wypełnić pewną pustkę w świadomości i pamięci, a jeszcze bardziej stać się zachętą do poszukiwań własnych, jak i pracy badawczej nad tym okresem historii. Ogólna koncepcja projektu wynika ze wspomnianych idei i założeń i jest pierwszym tego rodzaju przedsięwzięciem w Muzeum Nadwiślańskim i dlatego odwołuje się silnie do emocji (poprzez formę plastyczną, sposób aranżacji i dobór eksponatów), równocześnie przedstawiając mało znane fakty historyczne.
KRZYSZTOF FINDZIŃSKI – grafik i malarz urodzony w 1948 roku w Bukareszcie w Rumunii. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Belgradzie i na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Współzałożyciel grupy artystycznej “Bok Wyspy”. Prace artysty prezentowane były na kilkunastu wystawach indywidualnych oraz na kilkudziesięciu wystawach zbiorowych. Autor instalacji artystycznej “Lazaret pamięci”, zorganizowanej w opuszczonym kościele poewangelickim w Wielbarku w 2014 r.
