Przez wieki Żydzi współtworzyli historię i kulturę Lublina, kształtując jego tożsamość. W momencie wybuchu drugiej wojny światowej stanowili jedną trzecią mieszkańców miasta. W 2017 roku Lublin obchodzi siedemsetną rocznicę lokacji. Urodziny miasta są okazją, by przypomnieć o wspólnym dziedzictwie i spotkać się na nowo. W dniach 3 – 7 lipca 2017 r. Ośrodek “Brama Grodzka – Teatr NN” organizuje Zjazd Lublinerów – pierwsze od 70 lat spotkanie żydowskich mieszkańców Lublina i ich potomków. Dotychczas na nasze zaproszenie odpowiedziało niemal 200 osób z całego świata. Są to między innymi mieszkańcy Stanów Zjednoczonych, Australii, Meksyku, Izraela, Kanady, Belgii, Danii, Wielkiej Brytanii, Francji, Niemiec, Norwegii, Szwecji i Polski. Dla gości zjazdu został przygotowany bogaty program spotkań, dyskusji, wycieczek, warsztatów, prelekcji i wydarzeń artystycznych poświęconych zróżnicowanym zagadnieniom dotyczącym przeszłości i współczesności żydowskiego Lublina. Warto zaznaczyć, że program został przygotowany tak, by część artystyczna wydarzeń Zjazdu była dostępna również dla mieszkańców Lublina. Żydzi byli związani z Lublinem przez kilkaset lat, kształtując jego tożsamość. W przededniu II wojny światowej w Lublinie społeczność żydowska liczyła 43 000 osób (jedna trzecia wszystkich mieszkańców Lublina). Lubelska społeczność żydowska została niemal w całości unicestwiona. Nie można opowiedzieć historii Lublina bez mieszkających tu Żydów, dlatego tak ważna i symboliczna będzie obecność ich potomków w 2017 roku, w czasie obchodów 700-lecia istnienia miasta.
Inspiracją dla zorganizowania Zjazdu Lublinerów był pierwszy taki zjazd, który odbył się w 1947 roku – 70 lat temu. Najpierw, w maju 1947 r. we Wrocławiu odbył się pierwszy Krajowy Zjazd Lubliniaków, na który przyjechało ogółem 37 delegatów z ziomkostw na terenie Polski. Na zakończenie zjazdu ustalono skład personalny Centralnego Zarządu Ziomkostwa Lublinian z siedzibą w Lublinie. Następnie odbył się właściwy zjazd lubliniaków, który miał miejsce w Lublinie w dniach 7 i 8 września 1947 r. Była to największa powojenna demonstracja obecności Żydów w mieście, w której wzięło udział ponad 800 osób z Polski i z zagranicy – ponad 650 osób. W ramach zjazdu odbyły się uroczystości żałobne na nowym cmentarzu żydowskim, w trakcie których pochowano szczątki 40 osób, ekshumowane z masowego grobu w Jakubowicach oraz odsłonięto pomnik na grobie ofiar z getta szczątkowego na Majdanie Tatarskim. Po nich uroczysty pochód, uformowany z uczestników ruszył z cmentarza ulicą Lubartowską na teren byłego getta, gdzie złożono kwiaty. Dzień zakończono akademią żałobną, którą urządzono w sali teatralnej Domu Pereca, na której odczytano rezolucję ustanawiającą dzień 9 listopada (data likwidacji lubelskiego getta na Majdanie Tatarskim) dniem żałoby i pamięci o Żydach Lublina pomordowanych przez hitlerowców. Kolejnego dnia uczestnicy zwiedzili Majdanek oraz stary cmentarz żydowski przy ulicy Kalinowszczyzna. Należy dodać, że w tym roku mija 75 lat od likwidacji getta na Podzamczu w Lublinie, która była początkiem “Akcji Reinhardt” i Zagłady Żydów Polskich dokonanych przez niemiecką III Rzeszę. W programie zjazdu znalazły się więc także wydarzenia, mające upamiętnić tę tragiczną rocznicę.
Organizator Zjazdu Lublinerów: Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”
Szczegółowe informacje: http://teatrnn.pl/lubliners
