Wycieczka po stacji wodociągowej „Centralna” była głównym punktem programu Światowego Dnia Wody w Lublinie, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Lublinie zaopatruje w wodę ok. 330 tys. mieszkańców miasta. Woda, którą Spółka dostarcza lublinianom porównywalna jest pod względem parametrów jakościowych z butelkowanymi wodami mineralnymi dostępnymi w naszych sklepach. Można ją pić prosto z kranu.
Woda jest najbardziej rozpowszechnionym związkiem chemicznym na Ziemi. Pokrywa ok. 70% powierzchni naszej planety, co stanowi 1.385 mln km2. Jednak 98% rezerw wodnych na naszej „błękitnej planecie” stanowią oceany. Wody słodkiej jest mało, pochodzi ona głównie z lodowców, obszarów polarnych, z rzek, podziemnych warstw wodonośnych.
Woda pełni funkcję środowiska życia, składnika pożywienia, umożliwia przemianę materii, bierze udział w termoregulacji. Jest jednym z podstawowych, a zarazem niezbędnych i niezastąpionych składników wszystkich organizmów żywych. Zapotrzebowanie dobowe naszego organizmu na wodę wynosi średnio 2,5 l/dobę.
– Dlatego, chcąc ograniczyć obciążenia chemiczne naszego ustroju, a zarazem dostarczyć niezbędne związki mineralne do jego funkcjonowania potrzebna jest czysta, zdrowa, zmineralizowana woda. I taką wodę dostarczają nam lubelskie wodociągi – mówi dr Tomasz Żytyński, Kierownik Centralnego Laboratorium.
Woda czysta i bezpieczna
Nasza woda czerpana jest z ujęć głębinowych, w większości z kredowych pokładów wodonośnych, charakteryzujących się bardzo dobrą jakością oraz dużą stabilnością składu. Wydobywane wody podziemne mają skład chemiczny typowy dla zbiornika wód wytworzonego w skałach węglanowych kredy i lokalnie paleocenu. Są to wody wodorowęglanowo-wapniowe lub wodorowęglanowo-wapniowo-magnezowe, średnio twarde i twarde (twardość ogólna wynosi 280-380 mg/l), o odczynie obojętnym lub słabo zasadowym (pH w granicach 7,0-7,5), o dość dużej mineralizacji ogólnej do 500 mg/l, niekiedy z podwyższoną zawartością żelaza. Niezaprzeczalnymi atutami naszej wody są jej naturalne pochodzenie, czystość, bezpieczeństwo.
– Jej skład mineralny to przede wszystkim pierwiastki, tj. wapń i magnez odpowiedzialne za budowę naszego kośćca, proces krzepnięcia krwi czy prawidłową pracę mięśnia sercowego – dodaje dr Żytyński. – Bezpośrednio po wydobyciu charakteryzuje się korzystnymi cechami jakościowymi mającymi wpływ na odbiór organoleptyczny, tj.: przezroczystością, bezbarwnością, bezzapachowością, czy zachowaniem stałej temperatury wynoszącej ok. 10°C bez względu na porę roku. Jest to woda, która spełnia rygorystyczne przepisy prawa polskiego i międzynarodowego, a jej dobra jakość w zakresie własności fizycznych, chemicznych i mikrobiologicznych jest stale monitorowana przez akredytowane Centralne Laboratorium.
Wiek lubelskiej wody oceniany jest na 15 do 60 lat, w zależności od ujęcia, z którego jest wydobywana.
– Tyle czasu potrzebuje bowiem woda z opadów atmosferycznych, by przedostać się przez różne warstwy gleby i skał do warstw wodonośnych, z których jest wydobywana. W czasie tej „wędrówki” woda oczyszcza się i mineralizuje, dzięki czemu jest nie tylko smaczna, ale również zdrowa – wyjaśnia Elżbieta Kuzioła, Kierownik Wydziału Produkcji Wody.
Ujęcia wody
Wody podziemne pobierane są głównie systemem studni wierconych w ujęciach rozlokowanych na terenie całego miasta, a głównie na jego obrzeżach. Średnia głębokość studni wynosi 70 m (najgłębsza 116 m). Na terenie Lublina wydzielono strefy zasilania w wodę. W obrębie każdej strefy pracuje od jednego do kilku ujęć wody. Wielkość stref zależy od zdolności produkcyjnej ujęć, ilości odbiorców i ukształtowania terenu. Na południu Lublina ujęcia: Wilczopole, Prawiedniki, Dąbrowa ze stacją wodociągową „Zemborzycka” dostarczają do 50 proc. ogólnej produkcji wody, a łącznie z „Dziesiątą” i „Sławinkiem” zaopatrują największe systemy strefowe, obejmujące pierścieniowo większość obszarów miasta. Pozostałe ujęcia i stacje tj. „Wrotków”, „Centralna”, „Bursaki”, „Felin” oraz przepompownia „Ruta” mają bardziej znaczenie lokalne.
Uzdatnianie i dezynfekcja
Woda ze studni głębinowych, zanim trafi do mieszkańców Lublina, poddawana jest ostatecznej „obróbce” w procesach uzdatniania i dezynfekcji. W przypadku lubelskiej wody, w dwóch ujęciach stwierdzono ponadnormatywną ilość żelaza i manganu. Dlatego woda na stacjach wodociągowych „Centralna” i „Sławinek” poddawana jest procesowi uzdatniania. Zastosowany na „Sławinku” układ uzdatniania polega na napowietrzaniu wody w aeratorach i filtracji pospiesznej na filtrach otwartych. Na „Centralnej” woda utleniana jest za pomocą chloru gazowego, po czym trafia do czterech pospiesznych filtrów „Culligan”. Obie metody utleniania okazały się skuteczne na tyle, że w uzdatnionej wodzie znajdują się jedynie śladowe ilości żelaza.
Dlaczego wodę dezynfekujemy? – Woda zanim trafi do odbiorców często ma do przebycia długą drogę, podczas której może być narażona na zanieczyszczenie bakteriologiczne – wyjaśnia Elżbieta Kuzioła. – Profilaktycznie więc, przed wtłoczeniem do miejskiej sieci, poddawana jest dezynfekcji, głównie chlorem bądź podchlorynem sodu. Stosowane dawki są minimalne i dozowane tak, aby stężenie chloru w wodzie wynosiło ok 0,1-0,2, a maksymalnie 0,3 mg Cl2/dm3.
Inną, skuteczną metodą dezynfekcji jest promieniowanie UV, które stosowane jest na stacji wodociągowej „Dziesiąta”. Metoda ta pozwoliła obniżyć stężenie chloru w wodzie kierowanej do mieszkańców tej dzielnicy i wpłynęła na poprawę walorów smakowych wody. Lampy UV znakomicie sprawdzają się w przypadku przesyłu wody na nieznaczne odległości, co zadecydowało o zamontowaniu ich na stacji wodociągowej „Felin”.
Zużywamy mniej wody
Zdolność produkcyjna MPWiK w pełni pokrywa zapotrzebowanie na wodę w mieście, a nawet ją przekracza. Obowiązujące pozwolenie wodnoprawne przewiduje dla ujęć MPWiK średnią wielkość poboru wód podziemnych w ilości do 68 000 m3/dobę. Aktualna produkcja kształtuje się poniżej tej wartości, na poziomie ok. 47 tys. m3/dobę.
Wielkość produkcji wody na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat znacznie się zmniejszyła. Od 1991 r. odnotowywany jest systematyczny spadek zużycia wody
STACJE WODOCIĄGOWE
Stacja wodociągowa „Centralna”
Stacja zlokalizowana jest na prawym brzegu rzeki Bystrzycy. Tu w 1899 r. uruchomione zostało przez A. Weisblata pierwsze współczesne ujęcie wody, składające się początkowo z trzech studni. W 1929 roku Towarzystwo „Ulen and Company” wybudowało w tym miejscu pompownię oraz dwukomorowy zbiornik wody. W skład ujęcia wody wchodziły 4 studnie głębinowe. „Centralna” przeszła gruntowną modernizację w 1997 r. Wyremontowano budynki, zbiorniki wody, wybudowano nową chlorownię, wymieniono pompy i zamontowano 4 nowoczesne filtry odżelaziania wody firmy Culligan.
Stacja wodociągowa „Zemborzycka”
Stacja została oddana do eksploatacji w 1977 r., w jej skład wchodziły: pompownia, chlorownia oraz dwa zbiorniki wody. Jest to największa pompownia w lubelskim systemie dystrybucji wody, zaopatrująca w wodę prawie połowę mieszkańców miasta. Posiada komputerowy system monitoringu pracy ujęć wody, z którymi współpracuje, system kontroli dystrybucji wody wszystkich pracujących w systemie pompowni oraz system kontroli parametrów pracy sieci wodociągowej. Stacja współpracuje z dwoma ujęciami wody, ujęciem „Prawiedniki” i „Wilczopole”, na które składa się odpowiednio 16 i 8 studni głębinowych.
Stacja wodociągowa „Dziesiąta”
Stacja usytuowana jest w pd.-wsch. części miasta. Została wybudowana w latach 50. XX w. z myślą o zaspokojeniu potrzeb FSC. W skład stacji wchodzi 8 studni, o głębokości od 38 do 50 metrów, pompownia oraz dwa zbiorniki wody o pojemności 4 000 m3. Jako jedyna posiada lewarowe ujęcia wody. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości wody pod względem bakteriologicznym od 2001 roku stosowana jest tu dezynfekcja wody promieniami UV. Metoda ta wpłynęła znacząco na poprawę walorów smakowo-zapachowych wody.
Stacja wodociągowa „Sławinek”
Zlokalizowana na zachodnich obrzeżach miasta w dolinie rzeki Czechówki. Obiekt oddany został do użytku w 1961 r. i składał się z 9 studni głębinowych o głębokości od 33 do 80 metrów, pompowni, chlorowni oraz dwóch zbiorników wody. Już na początku eksploatacji okazało się, że ilość związków żelaza w czerpanej wodzie przekracza dopuszczalne normy. Konieczna okazała się budowa uzdatniania wody. Odżelaziacze rozpoczęły prace w roku 1968. By sprostać normom ograniczającym zawartość żelaza w litrze wody pitnej do 0,2 mg konieczne okazały się kolejne inwestycje w tym zakresie. Stacja przeszła kompleksową modernizację w latach 2001-2004.
Stacja wodociągowa „Wrotków”
Ujęcie wody zostało wybudowane w ramach inwestycji „Ulen and Company” w latach 1924-29 minionego wieku. Woda czerpana była z 8 studni głębinowych, pracujących w systemie lewarowym, a następnie przesyłana do dwukomorowego zbiornika wybudowanego na terenie dzisiejszej stacji „Centralna”. Po modernizacji w roku 1986 zastosowano system pomp głębinowych, przebudowano pompownię. Wybudowano dwa zbiorniki wody, chlorownię i fluorownię. Stacja przeszła gruntowny remont w roku 2006.
Stacja wodociągowa „Bursaki”
W 1970 r. MPWiK przejęło lokalne ujęcie, pracujące na potrzeby dzielnicy przemysłowej północnej części miasta. W skład ujęcia wchodzą 2 studnie głębinowe, 2 zbiorniki wody, chlorownia i pompownia.
Stacja wodociągowa „Felin”
Niewielki obiekt położony we wschodniej części miasta. Składa się z 2 pompowni, jedna zaopatruje w wodę pobliskie osiedle mieszkaniowe, druga budynki Uniwersytetu Przyrodniczego. Od 2006 roku stosowana jest tu dezynfekcja wody promieniami UV, co zapewniło stabilność wody w zakresie parametrów bakteriologicznych.
Stacja wodociągowa „Mełgiewska”
Od października 2017 r. Spółka rozpoczęła eksploatację kolejnego ujęcia wody funkcjonującego pod nazwą „Mełgiewska”. Obiekt, wybudowany w latach 60. należał niegdyś do Fabryki Samochodów Ciężarowych, a następnie do Daewoo Motor Polska. Ujęcie składające się z 3 studni głębinowych wraz ze zbiornikami wody, chlorownią pracującą w oparciu o podchloryn sodu i pompownią zaopatruje tereny przemysłowo-usługowe zlokalizowane w tym sąsiedztwie.
WODA W LICZBACH
Liczba ludności zaopatrywanej w wodę w Lublinie w 2017 r.: 330 121 osób
Stopień zwodociągowania miasta w 2017 r.: 98,66%
Długość sieci wodociągowej wraz z przyłączami w 2017 r.: 1006,4 km
Średnia dobowa produkcja wody w 2017 r.: 47 169 (m3/dobę)
