Po ulicach Lublina spacerować będzie szlachta i rycerze, karocą przejedzie Król Zygmunt August wraz z Janem Kochanowskim w asyście straży przybocznej, a nad głowami Lublinian na Placu Litewskim przeleci akrobacyjna grupa wojskowych samolotów Biało-Czerwone Iskry. To tylko niektóre z atrakcji, którymi Lublin będzie świętował główne obchody 450-lecia zawarcia Unii Lubelskiej w dniach 28 czerwca – 4 lipca. Na konferencji prasowej w klasztorze oo. Dominikanów ogłoszono szczegółowy program wydarzenia.
Przygotowywany z okazji jubileuszu program obchodów obejmuje organizację m. in. szeregu wydarzeń kulturalnych, koncertów, wystaw, spektakli i konferencji odbywających się w ciągu całego roku. W organizację wydarzeń aktywnie włączyły się miasta partnerskie i zaprzyjaźnione, lubelskie szkoły i uczelnie oraz wiele instytucji naukowych i kulturalnych w kraju i za granicą.
– Na główne obchody jubileuszu wybraliśmy daty nieprzypadkowe – 28 czerwca, dzień przyjęcia unii w 1569 roku, i 4 lipca – datę ratyfikowania jej przez króla Zygmunta Augusta. Biorąc udział we wspólnym Świętowaniu Unii, wybierzemy się w prawdziwą podróż w czasie. Inscenizacje, pokazy i rekonstrukcje historyczne, spotkania z kulturą litewską, dawną i współczesną, to tylko nieliczne z atrakcji, jakie przygotowaliśmy w ciągu siedmiu dni świętowania. Mieszkańcy miasta i wszyscy, którzy w tym czasie odwiedzą Lublin staną się uczestnikami niepowtarzalnych widowisk i koncertów. Wszystkie wydarzenia mają charakter otwarty. Zapraszam do wspólnego świętowania – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Lublina.
Wielkie obozowisko szlachty i rycerzy na Placu Litewskim
Większość wydarzeń odbędzie się w miejscu symbolicznym – na Placu Litewskim, którego nazwa upamiętnia tradycję obozowania posłów litewskich podczas sejmu lubelskiego w roku 1569. To również miejsce, gdzie znajduje się pomnik Unii Lubelskiej. Na czas 450. urodzin Unii Lubelskiej Plac Litewski zamieni się w wielkie obozowisko szlachty i rycerzy – miejsce rekonstrukcji obozów szlachty polskiej i litewskiej. Mieszkańcy Lublina będą mieli okazję zapoznać się z obyczajami szlachty polskiej i litewskiej, kuchnią i rozrywkami z XVI wieku, obejrzeć pokazy ówczesnych ubiorów, inscenizacje walk i pojedynków, pokazy dawnych rzemiosł, zabaw i tańców dworskich. Będą mogli wziąć udział w grach i zabawach nawiązujących do epoki Unii Lubelskiej, uczestniczyć w warsztatach związanych z obyczajowością i kulturą materialną tego okresu i poczuć atmosferę dawnych czasów. 29 czerwca na placu pojawi się obóz historyczny, a w nim znajdą się m. in. namioty wraz z wyposażeniem z końca XVI wieku, pokazy rzemiosł: kaligrafii, kowalstwa, produkcji świec, bicia monet i tkactwa. Na zakończenie dwóch dni obozowania, z Placu Litewskiego, wyruszy barwny korowód w kierunku placu Giedroycia w akompaniamencie rogów i bębnów. Herold w obecności posłów polskich i litewskich obwieści zakończenie sejmiku i porozumienie w sprawie zawarcia nowej unii polsko-litewskiej, a zbrojni oddadzą z broni czarnoprochowej salwę na wiwat. Fundacja Belriguardo przygotowała również atrakcyjną grę miejską „Nie tylko Unia”.
Litewska scena muzyczna
Prezentacja litewskiej sceny muzycznej będzie kolejnym ważnym punktem obchodów 450. urodzin Unii Lubelskiej i line-upie festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia 2019 organizowanym przez Warsztaty Kultury w Lublinie. Jubileusz stwarza doskonałą okazję, by lepiej poznać i na nowo odkryć Litwę – naszego północno-wschodniego sąsiada, którego do dziś postrzega się w Polsce głównie, jako ważny ośrodek epoki romantyzmu. Budując na potrzeby festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia panoramę muzyczną Litwy, organizatorzy starali się uchwycić różne gatunki i zjawiska tak, by ukazać możliwie jak najszersze spektrum tego, co aktualnie kształtuje tożsamość i unikalność sceny tego nadbałtyckiego kraju. Nie tylko litewska muzyka pojawi się jednak w tym roku na festiwalu Wschód Kultury – Inne Brzmienia. W ramach cyklu „Litewski focus” odbędą się także spotkania literackie, premiery wydawnicze, pokazy filmowe, wystawy fotograficzne i ilustracji książkowych, warsztaty dla dzieci oraz dyskusje na temat litewskiej kultury. W związku z tym, w Lublinie pojawią się artyści litewscy: muzycy, pisarze, ilustratorzy książek dla dzieci oraz dziennikarze i managerowie. Nie zabraknie też dedykowanych Litwie półek z książkami wydanymi w Polsce, jakie będzie można nabyć w festiwalowej księgarni – Słowobranie. Program „Litewski focus” powstał we współpracy z Ambasadą Republiki Litewskiej w RP, Litewskim Instytutem Kultury, Litewskim Centrum Filmowym, Narodowym Muzeum Sztuki im. M.K. Čiurlionisa, Stowarzyszeniem Fotografów Litewskich i przy wsparciu Ministerstwa Kultury Republiki Litewskiej.
Dzień Unii Lubelskiej
Punktem kulminacyjnym obchodów będzie Dzień Unii Lubelskiej przypadający 1 lipca. Tego dnia odbędzie się Uroczysta Sesja Rady Miasta Lublin, w której udział wezmą liczne delegacje zagraniczne i zaproszeni goście. Sesja będzie tłumaczona na polski język migowy. Po sesji wyruszy barwny, renesansowy korowód z Zamku Lubelskiego na Plac Litewski. Tego dnia odbędzie się premiera oratorium „(po)mosty” Piotra Selima z udziałem lubelskiego chóru Kantylena w Bazylice oo. Dominikanów. Dzień Unii Lubelskiej uatrakcyjni przelot akrobacyjnej grupy wojskowych samolotów Biało-Czerwone Iskry nad Placem Litewskim. Po oficjalnych uroczystościach odbędzie się wydarzenie plenerowe o charakterze happeningu edukacyjno-kulturalnego „Żywy obraz – Unia Lubelska” polegające na odtworzeniu przez modeli ubranych w kostiumy z epoki obrazu Jana Matejki „Unia Lubelska”. Następnie wieczorem, na scenie na Placu Litewskim zostanie wystawione widowisko teatralno-muzyczne „Klechdy Lubelskie” nawiązujące do historii zawarcia Unii Lubelskiej, ukazujące życie ówczesnego miasta, emocjonujące spory i negocjacje polityczne. W widowisku wezmą udział Lubelska Federacja Bardów oraz Poławiacze Pereł Improv Teatr. Całość wypełni scenografia rodem z XVI wieku.
Z okazji jubileuszu 450. rocznicy Unii Lubelskiej Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu srebrną, kolekcjonerską monetę o nominale 20 zł – 450. rocznica Unii Lubelskiej. Z tej okazji Oddział Okręgowy NBP w Lublinie organizuje 26 czerwca prezentację monety połączoną z koncertem pieśni renesansowych w Bazylice oo. Dominikanów.
Lato na placu Litewskim: Festiwal Dzieci
Na Placu Litewskim, przed Wydziałem Politologii UMCS przez 4 dni głównych obchodów zaplanowano atrakcje dla najmłodszych – piknik rodzinny „Lato na placu Litewskim: Festiwal Dzieci” organizowany przez Centrum Kultury w Lublinie. Będzie to wspólne, rodzinne świętowanie 450-lecia Unii Lubelskiej w miłej i radosnej konwencji z historią w tle. W programie: animacje, gry i zabawy dla dzieci, a także mini plac zabaw dla najmłodszych. Nie zabraknie wyzwań fizycznych: wyścigów na drewnianych konikach czy skoków w jutowych workach. Będzie to znakomita okazja do poznania gier dawnych, nieco już zapomnianych, takich jak m. in. gra w kulki czy kamienie, toczenie obręczy lub koła. Na Placu Litewskim pojawią się też ogromne szachy i warcaby oraz domki z wielkich kart. Nie zabraknie warsztatów dla całych rodzin – w programie m. in. wspólne tworzenie pacynek i maskotek czy lepienie z gliny ceramicznej i masy solnej.
Koncerty muzyki dawnej i wystawa lalek
Plac Litewski stanie się też sceną koncertów muzyki dawnej. Odbędzie się m. in. Koncert Orkiestry św. Mikołaja – „Między Wschodem a Zachodem”, koncert zespołu Alta – „Muzyka Złotego Wieku – Jan z Lublina i jego Europa” oraz widowisko historyczno-muzyczne „Klechdy Lubelskie” w wykonaniu Lubelskiej Federacji Bardów i Poławiaczy Pereł.
Na wystawie „Chodzi za mną Jan Matejko” przygotowanej przez Stowarzyszenie Unia Absolwentów, działające przy III Liceum im. Unii Lubelskiej w Lublinie, w Muzeum Literackim im. Józefa Czechowicza w Lublinie będzie można zobaczyć kolekcję lalek artystycznych – bohaterów z obrazu mistrza polskiego malarstwa pt. „Unia lubelska”, takich jak: król, królowa, prymas, kardynał, hetman, kasztelan i inni. Na wystawie będzie można również zobaczyć lalkę samego mistrza Jana Matejki, a także lalkę kasztelana lubelskiego Stanisława Słupeckiego, który w 1569 roku reprezentował Miasto Lublin i złożył swój podpis na dokumencie zawarcia unii z Litwą. Wystawa ma formę edukacyjną i skierowana jest szczególnie do dzieci i młodzieży, będzie otwarta w dniach 01.07.2019-30.09.2019, w godzinach pracy muzeum. Od października do grudnia, kolekcja lalek odwiedzi lubelskie szkoły i przedszkola, a jej prezentacji będą towarzyszyły warsztaty artystyczne.
Królewskie spacery
Z okazji obchodów jubileuszu, odbędą się również spacery z przewodnikami lubelskimi „Śladami Unii Lubelskiej” oraz 450 minut z Unią Lubelską, tłumaczone na polski język migowy.
Poławiacze Pereł Improv Teatr zapraszają na dwa interaktywne wydarzenia: Matejko foto Challenge – żywa reprodukcja i propozycja dla wszystkich mieszkańców oraz turystów do udziału w zdjęciu aranżowanym na wzór dzieła z 1869 roku. Kolejne zaproszenie to „Królewski Spacer” – teatralne i interaktywne działania w przestrzeni Lublina przygotowane metodą improwizacji scenicznej. O godzinie 13:00 na Placu Litewskim pojawią się trzy historyczne postacie związane
z Unią Polsko-Litewską. Będą to Król Zygmunt August, Jan Kochanowski i królewska straż przyboczna. Bohaterowie poruszać się będą przystrojoną bogato karocą królewską w konnym zaprzęgu od Placu Litewskiego przez lubelski deptak do Starego Miasta. W każdym z tych miejsc karoca królewska będzie się zatrzymywać, by Król mógł odczytać treść aktu unijnego. Jan Kochanowski słowami swoich fraszek zaprosi zgromadzonych widzów do wspólnego zdjęcia.
Koncerty i spektakle muzyczno-taneczne
We współpracy z Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo – Wschodnich Oddział w Lublinie, Towarzystwem Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Lublinie, Towarzystwem Przyjaciół Grodna i Wilna Oddział w Lublinie, Unią Szlaków „Zachód – Wschód”, Fundacją Kultura Enter, Fundacją „Via Jagiellonica”, Kościołem Rektoralnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie przygotowany został program koncertów prezentujących muzykę Białorusi, Ukrainy i Litwy, m. in. 28 czerwca Spektakl muzyczno – taneczny Teatru Ludowego Stroju Historycznego z Połocka (Połocki Związek) w Centrum Kongresowym Uniwersytetu Przyrodniczego, 29 czerwca recital fortepianowy Włodzimierza Lebieckiego (w programie utwory Giedymina Prospera Rodkiewicza) pt. „Poeta fortepianu. Ocalone od zapomnienia” w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie, 30 czerwca koncert Polskiego Chóru „Zgoda” (Forum Polskich Inicjatyw Lokalnych w Brześciu) w Kościele Rektoralnym pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej w Lublinie, 1 lipca koncert litewsko – polskiej orkiestry młodzieżowej pod dyr. Gediminasa Gelgotasa (w programie utwory: W. Kilara, M. Góreckiego, M. K. Cziurlionisa) w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie, 3 lipca odbędzie się Dziecięcy Koncert Polonijny (w programie występy zespołu „Skowroneczki” z Omska i zespołu muzycznego z Tiumenia na Syberii, Rosja) w Centrum Kultury w Lublinie, a na zakończenie jubileuszu 4 lipca koncert Reprezentacyjnego Polskiego Zespołu Pieśni i Tańca „Wileńszczyzna” z Wilna
w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie. 29 czerwca odbędzie się również wernisaż wystawy „W stulecie walki o wschodnie granice Rzeczpospolitej – samoobrona Litwy i Białorusi” (tłumaczone na polski język migowy) w Filharmonii im. H. Wieniawskiego w Lublinie. Na wszystkie wydarzenia wstęp wolny.
Kongres Ut unum sint i Festiwal Dwojga Narodów
Na zakończenie 450. urodzin zawarcia Unii Lubelskiej odbędzie się Kongres Ut unum sint (4-7 lipca) – spotkanie chórów dziecięcych z krajów takich jak: Litwa, Ukraina, Białoruś, Łotwa, Estonia, Węgry, Czechy, Słowacja, Rumunia, Kolumbia, Republika Demokratyczna Konga, Liban i chóru Polskiej Federacji Pueri Cantores oraz Festiwal Dwojga Narodów (5-7 lipca) prezentujący kulturę taneczną Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy. Wystąpią m. in. Zespół Pieśni i Tańca Uniwersytetu Wileńskiego (Litwa), Zespół Pieśni i Tańca „Lublin” im. W. Kaniorowej w Lublinie (Polska), Państwowa Orkiestra Dęta „TRIMITAS” z Wilna, Zespół Folklorystyczny „Veselka” (Ukraina) oraz Zespół Folklorystyczny „Radość” (Białoruś).
Wystawa „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”
W dniach 30 czerwca – 21 lipca 2019 na Placu Litewskim zostanie zaprezentowana wystawa „Od Unii Lubelskiej do Unii Europejskiej”, która prezentuje miejsce Lublina w kształtowaniu się europejskiej wspólnoty narodów. Miasto Lublin ukazane jest w szerszym kontekście polskiej drogi do demokracji i integracji z Europą. Zawarcie Unii Lubelskiej, rząd Daszyńskiego, opozycja lat 80 i Lipiec 1980, rola uczelni wyższych w budowaniu wielokulturowej tożsamości miasta, i dzisiejszy Lublin, będący liderem współpracy międzynarodowej w regionie – to wkład Lublina w budowanie Europy. Wystawa prezentuje rożne oblicza współczesnego Lublina, gdzie historia spotyka się z nowoczesnością, a tradycyjna kultura z awangardą. Wystawa prezentowana będzie w litewsko-ukraińskiej i polsko-angielskiej wersji językowej.
Pikniki Teatralne w dzielnicach
Świętowanie 450-lecia Unii Lubelskiej odbędzie się również w dzielnicach. Centrum Kultury w Lublinie przygotowało wyjątkowe święto teatralne dla całych rodzin – pełne radości, emocji i opowieści o współczesnym świecie – Pikniki Teatralne w dzielnicach. To wydarzenia dla wszystkich, bez względu na wiek: najmłodsi będą mogli aktywnie wziąć udział w spektaklu „Latamy”, a wieczorem na scenie pojawią się aktorzy znani z filmów i seriali, by opowiedzieć słodko-gorzkie historie ojców w spektaklu „Tata ma kota”. Organizatorzy chcą przypomnieć, że 450-lecie zawarcia Unii Lubelskiej – to rocznica podpisania wielkiego dzieła naszych przodków, które dało początek potężnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów Polski i Litwy. Zapraszają więc mieszkańców dzielnic do zabawy z obrazem Jana Matejki „Unia Lubelska”. Każdy wraz z rodziną i przyjaciółmi, korzystając z rekwizytów i kostiumów, będzie mógł się wcielić w jedną z postaci z obrazu. Pikniki odbędą się 6 lipca (Kalinowszczyzna – wąwóz między ul. Kleeberga a ul. Okrzei), 13 lipca (LSM– wąwóz przy SP 22) oraz 20 lipca (Czechów – teren zielony przy SP 43).
Udział we wszystkich wydarzeniach jest bezpłatny.
Szczegółowy program i opis wydarzeń dostępny na stronie: www.unia.lublin.eu (Tekst UM Lublin)
