O OBROTACH …
Figura krążenia podczas tegorocznego Festiwalu Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY będzie się pojawiać nieustannie i na rozmaite sposoby: obracanie, krążenie, wirowanie, rytmy kosmiczne, cykle kalendarzowe i wegetacyjne, puls ludzkiego życia, rytualna powtarzalność codziennych czynności oraz aktualizacja prastarych mitów.
Repetytywizm muzyczny splata się i przenika nieustannie z kosmicznym, a kalendarzowa powtarzalność wpisuje się w rytmy Historii. W dodatku Wielka Historia zmienia nasze życiowe rytmy, wprowadzając arytmię w obrębie naszych indywidualnych losów. Lęk przed zmianą, przed nieodwracalnym zmusza nas do chronienia się w nadziei, że uda się zatrzymać lub powtórzyć choćby na chwilę przemijającą postać świata. Nostalgicznie przywołujemy utracony czas. Jeżeli nawet nie wierzymy w wieczne powroty, to przynamniej, wzorem Giambatisto Vico, odnawiamy idee spiralnego rozwoju.
Kulturowe powtórzenia i powroty są często związane z naszą bezradnością wobec nieuchronności przemijania, wobec dyktatu linearnego czasu. Są beznadziejną próbą zatrzymania go, uporządkowania świata przez zastosowanie do nowych sytuacji sprawdzonych kiedyś narzędzi kulturowych, czy rozumienia świata przez sprowadzenie go do uproszczonych wzorów z przeszłości. Za każdym razem okazuje się jednak, że nie ma powrotu do przeszłości, gdyż jest się on „powrotem do przyszłości” – modelowaniem zmiany, formowaniem nowych idei przy użyciu kulturowej pamięci.
Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY od początku inspirowały obserwacje trwania i ewolucji zjawisk kulturowych, wędrówka znaków kulturowych, symboli i mitów, śledzenie nieoczywistych związków dawnego i współczesnego, archaicznego i najnowszego. Po jedenastu edycjach, idee, które legły u jego początków wciąż okazują się żywotne i twórcze. Mają tym większy sens, im bardziej powierzchownie i nowinkarsko widzi się nowoczesność, im bardziej kanonicznie, literalnie i „na kolanach” traktuje się tradycję. Nasz Festiwal stara się inspirować, być miejscem twórczego „czytania” kultury, z respektem dla jej siły wzmacniającej nasze wzajemne relacje. Temat tegorocznej edycji pozwala nie tylko na obserwację kulturowych połączeń w czasie i przestrzeni. Skłania też do refleksji, jak się wobec tego nieustannego kołowrotu zdarzeń odnaleźć. Co warto porzucić, a co za wszelką cenę próbować ocalić.
Dwunasta edycja stanie się, mimo pandemicznych zawirowań, jak zawsze miejscem koncertów, performansów, oper i spektakli muzycznych oraz spotkań z tańcem. Jak wszystkie poprzednie edycje Festiwalu tę również definiują przede wszystkim premiery. Przedstawimy Państwu sześć premierowych propozycji w wykonaniu znakomitych zespołów, dyrygentów i solistów.
Copernicus – Our Planet zawiera przesłanie: “czysta planeta dla wszystkich”. Tekst w utworze jest równie ważny jak warstwa muzyczna. Słowa, które tworzą pierwsze dwa człony utworu pochodzą z listu Mikołaja Kopernika do papieża Pawła III,w którym genialny astronom i matematyk prosi hierarchę o zrozumienie i akceptację jego odkrycia dotyczącego naszej planety i układu słonecznego. Chodzi o to, aby zrozumieć gdzie żyjemy. W następnych trzech segmentach utworu słyszymy słowa, pojedyncze słowa, wyrwane z tekstów porozumienia Paryskiego Szczytu Klimatycznego. W tych tekstach również chodzi o to aby zrozumieć gdzie żyjemy i jak powinniśmy dalej żyć w przyszłości.
Komponując Copernicus – Our Planet chciałem dać wyraz swojemu osobistemu stosunku do dzisiejszego dnia, do czasu, w którym żyjemy i braku akceptacji dla bezmyślnych działań, które niszczą naszą planetę nie troszcząc się o jej przyszłość i przyszłość ludzi. Warstwa muzyczna utworu służy emocjonalnemu przekazaniu tekstu.
Od pewnego czasu większość moich utworów zawiera jakąś idee, jakieś przesłanie. To postawa romantyczna, czasem idealistyczna, zapoczątkowana przez Ludwiga van Beethovena. W utworze “Exodus 2016” wyraziłem swój sprzeciw nieludzkiemu traktowaniu imigrantów z Afryki, W utworze “Tableau Vivant” (1982) wyraziłem strach, ból i wściekłość na ogłoszenie stanu wojennego w Polsce. W utworze “Poemat Apollinaire’a” pokazałem, że artysta musi być całkowicie wolny w swoich poczynaniach. Przykładów jest więcej.
A więc o obrotach… Koncert Inauguracyjny Orkiestry Sinfonia Iuventus pod dyrekcją Marka Wroniszewskiego i zespołu wokalnego proMODERN przyniesie utwór Copernicus – Our Planet Zygmunta Krauzego. Słowa, które tworzą pierwsze dwa człony utworu pochodzą z listu Mikołaja Kopernika do papieża Pawła III, w którym genialny astronom i matematyk prosi hierarchę o zrozumienie i akceptację jego odkrycia dotyczącego naszej planety i układu słonecznego. W następnych trzech segmentach utworu słyszymy słowa, pojedyncze słowa zaczerpnięte z tekstów porozumienia Paryskiego Szczytu Klimatycznego.
Jak pisze kompozytor: „komponując Copernicus – Our Planet chciałem dać wyraz swojemu osobistemu stosunku do dzisiejszego dnia, do czasu, w którym żyjemy i braku akceptacji dla bezmyślnych działań, które niszczą naszą planetę nie troszcząc się o jej przyszłość i przyszłość ludzi.” Jak w kilku innych utworach Zygmunta Krauzego, spotykamy tu nie tak częsty w polskiej kulturze muzycznej splot sztuki i działań „w dobrej sprawie” – na rzecz społeczno-kulturowej zmiany. Wydaje się, że Zygmunt Krauze – uznany autorytet artystyczny, staje się też postacią, której głos waży w sprawach publicznych. Podczas pierwszego festiwalowego koncertu zabrzmi też muzyka zmarłego w tym roku Krzysztofa Pendereckiego, Jagody Szmytki, Wojciecha Blecharza oraz Rafała Ryterskiego – jednego z najciekawszych polskich kompozytorów młodego pokolenia i kompozytora-rezydenta tegorocznych KODÓW. W programie koncertu znajdą się też premierowe improwizacje orkiestrowe przygotowane przez Jerzego Kornowicza.
Krążenie światła w zdjęciach rumuńskiego fotografa Andrei Baciu stało się inspiracją dla utworu „Lśnienie”, tworzonego „na żywo” przez grupę wytrawnych muzyków improwizatorów. Fotografie rumuńskiego artysty wyraziście pokazują ludzkie charaktery i zakręty losu zapisane w obrazach. Przywołują arche trwające w przestrzeniach Transylwanii. Światło fotografii zrodzi dźwiękowe lśnienie. Sfera wizualna przeniknie w obręb audiosfery. Muzyka skomentuje widzialny ślad archaicznego świata. Będzie to kolejna premiera utworu zamówionego przez Festiwal KODY.
Krążenie struktur dźwiękowych pomiędzy polską muzyką tradycyjną a muzyką współczesną to dominujący rys koncertu Radical Polish Ensembl. We wspólnych działaniach spotkają się na scenie wykonawcy muzyki przynależni na co dzień do różnych muzycznych specjalizacji i tradycji. „Diabelskie skrzypce – opera wiejska na diabelskie skrzypce Lejarena Hillera, głos kobiecy, sześcioro skrzypiec ludowych, dżaz oraz warstwę elektroniczną” tworzy materia muzyki współczesnej autorstwa Cezarego Duchnowskiego i muzyki tradycyjnej przywołanej przez Macieja Filipczuka. Libretto i inscenizacja utworu są dziełem Macieja Filipczuka i Michała Brzozowego. Utwór ten może być dla KODÓW emblematyczny, jako twórczy wyraz przenikania pomiędzy tradycją a nowoczesnością. Ilustruje żywe wciąż relacje pomiędzy różnymi konarami wspólnego drzewa muzyki i kultury. „Diabelskie skrzypce” są kolejnym utworem zamówionym przez Festiwal KODY.
Krążenie pomiędzy światem wirtualnym a realnym jest głównym wątkiem opery multimedialnej „Anonymous” Rafała Ryterskiego – kolejnego utworu tego kompozytora prezentowanego na tegorocznych KODACH. Dzieło opowiada historie czterech różnych postaci, których losy splotły się w Sieci. Internet pozwalał im „być sobą”, ujawniać rzeczy, które w świecie realnym ukrywali. Sądzili, że są bezpieczni w swoim wirtualnym świecie, w swoich internetowych kryjówkach. Jednak rzeczywistość o nich, „wyciągnie po nich łapy”. Prezentowany podczas Festiwalu KODY muzyczny spektakl będzie premierą nowej wersji utworu, przygotowanej specjalnie dla nas.
Chociaż nie zakręcimy się ekstatycznie w zapamiętaniu, nie zabraknie również muzyki tanecznej. Wyjątkowo tym razem, ze względu na wymogi bezpieczeństwa czasu epidemii, będziemy tylko słuchać. Będzie też podczas tegorocznego festiwalu sposobność do spotkań i rozmów z artystami. W tym roku po raz pierwszy widzowie będą mogli wybrać pomiędzy obecnością osobistą na Festiwalu a jego darmowym odbiorem w Internecie.
Mamy nadzieję, że tegorocznym programem KODÓW damy dowód wigoru i żywotności muzyki, ważny znak w czasie trudnym, kwestionującym tyle rzeczy dla nas istotnych. Nie dajmy się! Jeszcze raz wrzućmy wysokie obroty!
PROGRAM
O OBROTACH
2 Września 2020 / Środa / 18:00
Sala koncertowa Filharmonii im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie
ul. Marii Curie-Skłodowskiej 5
WYKONAWCY:
proMODERN – sekstet wokalny muzyki współczesnej
Marta CZARKOWSKA – sopran
Ewa PUCHALSKA – mezzosopran
Ewelina RZEZIŃSKA – mezzosopran
Aleksander REWIŃSKI – tenor
Krzysztof CHALIMONIUK – baryton
Piotr PIERON – bas
Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus im. Jerzego Semkowa
Marek WRONISZEWSKI – dyrygent
W PROGRAMIE:
Jerzy KORNOWICZ – Fantomy – performance 1 / Zamówienie Festiwalu Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY // PREMIERA
Krzysztof PENDERECKI – Ecloga VIII
Rafał RYTERSKI – Interludium #1
Jagoda SZMYTKA – sky-me, type-me
Rafał RYTERSKI – Interludium #2
Wojciech BLECHARZ – Comfort Zone
Jerzy KORNOWICZ – Fantomy – performance 2 / Zamówienie Festiwalu Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY // PREMIERA
Rafał RYTERSKI – Interludium #4
Witold LUTOSŁAWSKI – Lord Tennyson Song
Rafał RYTERSKI – Interludium #5
Zygmunt KRAUZE – Copernicus – Our Planet [Kopernik – Nasza Planeta] / Zamówienie ARTE Fundacji Kultury i Edukacji na Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY // PREMIERA
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.
Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu “Kultura w sieci”.
Współpraca: ARTE Fundacja Kultury i Edukacji, Fundacja Fabryka Dźwięku, Polskie Wydawnictwo Muzyczne
____
LŚNIENIE
3 Września 2020 / Czwartek / 18:00
Sala Czarna Centrum Kultury w Lublinie
ul. Peowiaków 12
WYKONAWCY:
Szabolcs ESZTÉNYI – fortepian
Hubert ZEMLER – instrumenty perkusyjne
Ryszard LATECKI – trąbka, harmonium, pseudoinstrumenty, syntezator analogowy
Tadeusz WIELECKI – kontrabas
Andrei BACIU – fotografie
W PROGRAMIE:
Szabolcs ESZTÉNYI, Hubert ZEMLER, Ryszard LATECKI – Lśnienie / Zamówienie Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej na Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY // PREMIERA
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia Kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca; ZAiKS oraz Rumuński Instytut Kultury w Warszawie.
Współpraca: Polskie Towarzystwo Muzyki Współczesnej
____
DIABELSKIE SKRZYPCE
3 Września 2020 / Czwartek / 20:00
Sala Widowiskowa Centrum Kultury w Lublinie
ul. Peowiaków 12
WYKONAWCY:
Maniucha BIKONT – Energumenus, śpiew, tuba
Mikołaj PAŁOSZ – młody skrzypek / owczarz, diabelskie skrzypce
Piotr GWADERA – Witos z ognia, perkusja
Michał BRZOZOWY – pan młody / Wolski
Cezary DUCHNOWSKI – elektronika
RADICAL POLISH ANSAMBL:
Maciej FILIPCZUK – skrzypce, kierownictwo muzyczne
Emilia BOLIBRZUCH – skrzypce
Łucja SIEDLIK – skrzypce
Maria STĘPIEŃ – skrzypce
Mateusz KOWALSKI – skrzypce
Marcin LORENC – skrzypce
Piotr GWADERA – perkusja (dżaz)
Michał BRZOZOWY – szeptun (opieka kuratorska)
Cezary DUCHNOWSKI, Maciej FILIPCZUK – muzyka
Maciej FILIPCZUK, Michał BRZOZOWY – koncepcja, libretto
Paweł HAJNCEL – ilustracje
W PROGRAMIE:
Diabelskie skrzypce – L’opera del villaggio / Zamówienie Fundacji Automatophone na Festiwal Tradycji i Awangardy Muzycznej KODY // PREMIERA
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu „Zamówienia kompozytorskie”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca.
Współpraca: Fundacja Automatophone
____
OTCHŁAŃ
4 Września 2020 / Piątek / 18:00
Sala Widowiskowa Centrum Kultury w Lublinie
ul. Peowiaków 12
WYKONAWCY:
ANONYMOUS ENSEMBLE
Monika ŁOPUSZYŃSKA – sopran / postać Ani
Karol SKWARA – bas / postać Macieja
Aleksandra SPYRA – aktorka / postać Barbary
Piotr WĄTROBA – aktor / postać Tomasza
Zuzanna OSTROMĘCKA – flet
Mateusz RAJKOWSKI – klarnet, klarnet basowy
Bernard ŁASECKI – fagot
Jakub MURAS – saksofon
Przemysław WOJCIECHOWSKI – akordeon
Kostek SZEMRAJ – gitara elektryczna
Tamara KURKIEWICZ – perkusja
Aleksandra PŁACZEK – fortepian
Judyta KLUZA – skrzypce
Gustaw Klubczewski – altówka
Filip SPORNIAK – wiolonczela
Aleksandra OŁDAK – wizualizacje
Nadim HUSNI – dyrygent
W PROGRAMIE:
Rafał RYTERSKI – Anonymous (2017/2020) // PREMIERA NOWEJ WERSJI
NOC TAŃCA / ZŁOTA GAŁĄŹ
5 Września 2020 / Sobota / 20:00
Wirydarz Centrum Kultury w Lublinie
ul. Peowiaków 12
WYKONAWCY:
Maciej FILIPCZUK
Ewa GROCHOWSKA
Paweł GROCHOCKI
PRAKTYKI LOKALNEJ KULTURY / grupy warsztatow
____
ORGANIZATOR:
Ośrodek Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych ROZDROŻA
ul. Peowiaków 12, 20-007 Lublin
Czytaj też: Nowy dyrektor Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie
