7 stycznia Cerkiew Greckokatolicka i Kościół Prawosławny świętują Boże Narodzenie. W prawosławiu święta wyznaczane są zgodnie z kalendarzem juliańskim, dlatego wypadają w inne dni niż w Kościele Katolickim
Boże Narodzenie jest w prawosławiu jednym z dwunastu tzw. “wielkich świąt”, a także jednym z czterech spośród nich, które jest poprzedzone trwającym 40 dni postem. Post kończy się wigilią. Święta trwają trzy dni, nie licząc wieczoru wigilijnego, aby w ten sposób podkreślić udział Trójcy Świętej w dziele zbawienia. Podczas poprzedzającej święta Bożego Narodzenia wieczerzy wigilijnej wierni dzielą się prosforą, czyli wypiekanym przaśnym chlebem – odpowiednikiem opłatka w kościele katolickim..
Pierwsze wzmianki o prawosławiu w Lublinie sięgają średniowiecza, kiedy to w 1447 roku powstała przy ulicy Ruskiej cerkiew Przemienienia Pańskiego. Pierwotnie drewniana, zniszczona w pożarze i odbudowana w okresie monarchii Zygmunta III Wazy przetrwałą do czasów współczesnych. Od lat powojennych znajduje się w otoczeniu dworca PKS. Jej charakterystyczna bryła z wysoką wieżą i renesansowymi dekoracjami widoczna jest z daleka. Z kolei w 1795 roku za zgodą króla Władysława Augusta powstał kolejna cerkiew pod wezwaniem Narodzenia Bogurodzicy przy ul. Zielonej -obecnie jest to kościół rzymskokatolicki p.w. św. Jozafata.
Inne lubelskie cerkwie to ta z 1903r. (na cmentarzu przy ul. Lipowej cerkiew Świętych Niewiast Niosących Wonności) oraz z 1904r. (przy rogatce warszawskiej cerkiew wojskowa). Przed I wojną światową w Lublinie istniały jeszcze dwie inne cerkwie: więzienna na zamku w Lublinie i szpitalna. W 2003 roku zbudowano przy ul.Dolińskiego cerkiew Podwyższenia Krzyża Pańskiego, która w 2006 roku została siedzibą nowej parafii.
Jednak w kilkusetletniej historii lubelskiego prawosławia najbardziej okazałą świątynią był sobór Podwyższenia Krzyża Pańskiego, który został wzniesiony w latach 1870-1876 na placu Litewskim. Po wyparciu Rosjan z miasta przez Niemców i Austriaków w 1916 r. symbol zaboru rosyjskiego został przekształcony w rzymskokatolicki kościół polowy. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na fali likwidacji cerkwi prawosławnych sobór został rozebrany a w jego miejscu wzniesiono fontannę. Budulec z dawnej cerkwi został wykorzystany przy budowie Domu Żołnierza w Lublinie.
Lubelska społeczność prawosławna liczy obecnie około 1000 osób.
( geba )
foto Krzysztof Stanek
