Już wkrótce rozpocznie się Festiwal Re:tradycja – Jarmark Jagielloński (18–20 sierpnia 2023 r.) – trzydniowe święto kultury tradycyjnej. Po raz kolejny ulice Lublina wypełni tradycyjna muzyka, taniec i rzemiosło. Organizatorzy zdradzili pierwsze wzory tej wielowątkowej tkaniny. Festiwal odbędzie się na Starym Mieście – Błonia pod Zamkiem. Organizatorem są Warsztaty Kultury w Lublinie, Instytucja Kultury Miasta Lublin, Lublin Miasto Inspiracji. Patronat honorowy objął nad wydrazeniem Prezydent Miasta Lublin – Krzysztof Żuk. Festiwal jest jednym z wydarzeń programu Europejskiej Stolicy Młodzieży Lublin 2023.
Festiwal Re:tradycja – Jarmark Jagielloński to wydarzenie, w którym ważna jest zarówno tradycja, jak i jej twórcza kontynuacja. Na tej osnowie organizatorzy tworzą kolejne punkty programu, w tym propozycje muzyczne.
– Na spotkania z muzyką zapraszamy przez wszystkie dni Festiwalu na Błonia pod Zamkiem. Artyści, których w tym roku zaprosiłyśmy do współpracy, pokazują, jak dużą przestrzeń do tworzenia daje nam tradycja – muzyka, instrumentarium, śpiew. Usłyszymy zarówno artystów, którzy poprzez prowadzone badania odtwarzają tradycyjne melodie i pieśni, jak i muzyków, dla których tradycja jest punktem wyjścia do dalszej twórczości, gdzie łączą muzykę i śpiew tradycyjny z nowymi brzmieniami
– opowiada Karolina Waszczuk, dyrektorka Festiwalu.
Program muzyczny
18 sierpnia 2023 (piątek)
19.30–22.30 | koncert re:tradycja | Scena Festiwalu, Błonia pod Zamkiem
To wieczór rozpoczynający muzyczną scenę Festiwalu. Organizatorzy zaprezentują wtedy kolejną odsłonę specjalnej produkcji muzycznej Warsztatów Kultury – koncert re:tradycja, który zakłada łączenie artystów znanych szerszej publiczności z reprezentantami świata muzyki i śpiewu tradycyjnego. Co przygotują dla nas w tym roku – ten wieczór na razie pozostanie tajemnicą.
19 sierpnia 2023 (sobota)
19.30–22.30 | Puuluup [EST]; Lolomis [FRA] | Scena Festiwalu, Błonia pod Zamkiem
Estońska grupa Puuluup zapozna słuchaczy z brzmieniem talharpy – tradycyjnego instrumentu kojarzonego niegdyś głównie ze szwedzką częścią społeczności wyspy Vormsi. Znana od średniowiecza talharpa cudem przetrwała do XX wieku, by od początku obecnego stulecia zacząć przyciągać coraz większe rzesze zainteresowanych jej oryginalnym dźwiękiem. Oryginalności zdecydowanie nie zabraknie też w czasie występu zespołu Puuluup, który choć bazuje na tradycyjnych instrumentach, to jednak znajduje dla nich zupełnie nowe i zaskakujące miejsce w swojej muzyce. Własne kompozycje, współczesne, satyryczne teksty, efekty elektroniczne oraz eksperymentalne techniki gry to tylko część z niespodzianek, którymi uraczą słuchaczy Ramo Teder i Marko Veisson.
Drugim koncertem będzie występ francuskiego zespołu Lolomis. Tworzona przez nich fuzja różnorodnych dźwięków, języków i emocji nie pozwala przypisać ich do jednego gatunku muzycznego. Teksty śpiewane przez charyzmatyczną wokalistkę Romane Claudel-Ferragui są zapożyczane z tradycji wielu odległych od siebie krańców Europy. Natomiast fuzja dźwięków akustycznych i elektronicznych to zasługa harfistki Elodie Messmer, flecisty Stéliosa Lazarou oraz perkusisty Louisa Delignon. Ich muzyka tworzy tło dla opowiedzenia historii o miłości, życiu i śmierci oraz udowadnia, że czasami nie ma potrzeby stawiania granic dla własnej wyobraźni. Nowoczesne brzmienie oparte o tekstowe inspiracje tradycją, nasycenie, zamaszystość i tajemnica – to tylko kilka haseł, którymi można próbować opowiedzieć o tym, co czeka słuchaczy 19 sierpnia na Scenie Festiwalu.
20 sierpnia 2023 (niedziela)
14.00–15.00 | Wernyhora [POL] | Bazylika oo. Dominikanów, Złota 9
Co roku niedzielny program muzyczny rozpoczyna się koncertem w zabytkowych wnętrzach Bazyliki oo. Dominikanów. Tym razem przestrzeń tę wypełni swoją muzyką zespół Wernyhora. Pochodzące z Sanoka trio zabierze słuchaczy do muzycznego świata Bojków, który dla siebie i słuchaczy odkrywa wokalistka grupy – Daria Kosiek. Towarzyszą jej grający na instrumentach historycznych Anna Oklejewicz oraz Maciej Harna. Daria, jako wnuczka wysiedlonych z Bieszczad Bojków, stara się odszukiwać melodie, które mogły być niegdyś śpiewane przez jej przodków. Przywraca do życia oryginalne melodie i teksty, które opatrzone zostają nowymi aranżacjami muzycznymi. W utworach Wernyhory bogactwo emocji spotyka się z przemyślaną oszczędnością formy. Nie chodzi tu o dokładną rekonstrukcję, ale o poszukiwanie własnych sposobów przedstawiania dźwięków przeszłości.
19.30–22.30 | Odpoczno [POL]; Balkan Taksim [ROU] | Scena Festiwalu, Błonia pod Zamkiem
Scena Festiwalu to miejsce, w którym tradycja łączy się ze współczesnością, to co kolektywne i wyrastające z doświadczeń wspólnotowych, z tym, co autorskie i indywidualne. Takimi drogami poruszają się też grupy, które wystąpią przed nami podczas niedzielnego wieczoru. Zespół Odpoczno to kompilacja osób o różnych fascynacjach i bagażach doświadczeń muzycznych, wizjach oraz pomysłach na to, jak współczesnym językiem można mówić o tym, co tworzone było niegdyś na polskiej wsi. Tradycyjne melodie pochodzące z muzyki opoczyńskiej to silna baza, która jest następnie łączona z nowymi brzmieniami. Mozaika ta nie powstawała łatwo – jest wynikiem wielu eksperymentów i poszukiwania odpowiednich efektów, które stworzą spójną całość z rzetelnie eksplorowaną tradycją. Muzycy dali sobie czas na przeprowadzenie tych poszukiwań, stosowanie metody prób i błędów, poznawanie folkloru opoczyńskiego i otwieranie się na jego reinterpretację. Dźwięk tradycyjnych melodii skrzypcowych w wykonaniu Marcina Lorenca przeplatany jest brzmieniem gitary Marka Kądzieli i perkusji Piotra Gwadery. Uzupełnienie stanowi śpiew Joanny Szczęsnowicz oraz wyraziste efekty elektroniczne.
Drugą propozycją wieczoru będzie rumuński zespół Balkan Taksim. Multiinstrumentalista Sașa-Liviu Stoianovici oraz odpowiedzialny za elektronikę Alin Zăbrăuțeanu odwołują się do złożonego dziedzictwa bałkańskiego. Wśród ich inspiracji znajdują się utwory serbskie, macedońskie, bułgarskie, albańskie, tureckie czy arumuńskie. Sașa-Liviu podróżował przez różne zakątki Bałkanów, poznając lokalnych instrumentalistów oraz śpiewaków. W poszukiwaniu muzykantów był m.in. w rejonie Botoszanów, nagrywał też pieśni i opowiadania Arumunów, odwiedzał także Anatolię, w której zetknął się z tureckim sazem. Utwory wykonywane przez Balkan Taksim niekiedy zachowują oryginalny tekst pieśni i część jej linii melodycznej, innym razem opierają się głównie na szorstkim brzmieniu tradycyjnych instrumentów. Podstawa ta jest następnie na nowo aranżowana, by w połączeniu z charakterystycznym śpiewem wokalisty pokazać nam fragment pełnego niuansów muzycznego pejzażu Bałkanów i sąsiadujących z nimi regionów.
Po piątkowych i sobotnich koncertach organizatorzy zaproszą także do udziału w potańcówkach. O szczegółach tych wydarzeń będą informować niebawem.
foto wstępne: Katarzyna Anna Kubiak
