Rozbudowa i modernizacja sieci miejskich dróg, inwestycje infrastrukturalne oraz te z zakresu rewitalizacji, zarządzanie przestrzenią planistyczną, nowoczesna komunikacja miejska, rozwój sieci infrastruktury rowerowej i elektromobilności oraz inteligentne rozwiązania w zakresie obsługi mieszkańców – to najważniejsze obszary i kierunki rozwoju inwestycyjnego Lublina na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia. W latach 2010-2020 wydatki miasta na inwestycje były rekordowe i wyniosły ponad 4,6 mld zł. Lublin od lat jest również liderem w aplikowaniu o środki unijne. Wartość dofinansowania z Unii Europejskiej w minionej dekadzie to niemal 3 mld zł.
– W ostatnich 10 latach Lublin przeszedł znaczącą metamorfozę, stając się najważniejszym ośrodkiem Polski Wschodniej i jednym z najdynamiczniej rozwijających się miast w kraju. Ostatnia dekada to czas intensywnego rozwoju i inwestycji oraz dobrze wykorzystanych możliwości i szans dzięki którym Miasto jest miejscem otwartym, bezpiecznym i przyjaznym dla mieszkańców. Sukces inwestycyjny miasta trudno jednak rozpatrywać bez powiązania go z ciężką pracą związaną z pozyskaniem i wykorzystaniem funduszy unijnych, co zagwarantowało Lublinowi pozycję jednego z liderów zarówno w zakresie wykorzystania środków europejskich, jak i udziału w wydatkach budżetu miasta na inwestycje publiczne – mówi Krzysztof Żuk, Prezydent Miasta Lublin.
– Dzięki wielopoziomowym i szeroko zakrojonym inwestycjom, które objęły infrastrukturę drogową, komunikację, przestrzeń publiczną a także infrastrukturę komunalną oraz dzięki wprowadzonym nowoczesnym rozwiązaniom cyfrowym w różnych dziedzinach życia, Lublin jest miastem dobrych praktyk. Z naszych rozwiązań, wysokiego standardu usług świadczonych dla mieszkańców, wiedzę i przykład czerpią teraz inni. Nasze inwestycje przyczyniają się do poprawy dostępności komunikacyjnej nie tylko w obrębie miasta, ale również wpływają na ich jakość na terenie gmin ościennych i całego obszaru metropolitalnego. Inwestycje są też najlepszą metodą walki ze spowolnieniem gospodarczym spowodowanym pandemią. Stąd, mimo obecnej sytuacji gospodarczej w kraju, podejmujemy działania mające na celu utrzymanie realizacji inwestycji na zaplanowanym, wysokim poziomie – mówi Artur Szymczyk, Zastępca Prezydenta Miasta Lublin ds. Inwestycji i Rozwoju.
Ofensywa inwestycyjna Miasta ściśle jest związana z okresem programowania środków Unii Europejskiej. W pierwszym okresie programowania 2007-2013 Miasto pozyskało łącznie ponad 1 mld zł, w tym od 2011 roku niemal 965 mln zł – najwięcej na projekty transportowe i drogowe.
W latach następnych– 2014-2020 pozyskano łącznie około 919 mln zł na realizację projektów inwestycyjnych o łącznej wartości prawie 1,2 mld zł. Najwięcej z Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020, bo aż 738 mln zł.
Dzięki temu w latach 2010-2020 powstały m.in. miejskie obwodnice, dojazdy do obwodnicy miasta, łącznie zbudowano i wyremontowano ponad 200 km dróg, chodników i dróg dla rowerów w mieście. Unowocześniono i zmodernizowano sieć komunikacyjną, przyłączając miasto do głównych szlaków komunikacyjnych, drogowych i lotniczych, co potwierdziło rolę Lublina jako regionalnego lidera. Zbudowano nowoczesną infrastrukturę drogową, a kolejnym krokiem jest trwająca obecnie budowa Dworca Metropolitalnego dla całego regionu. Postawiono na ekologiczną komunikację publiczną, czyniąc Lublin jednym z polskich liderów elektromobilności, w 80% wymieniono tabor komunikacji miejskiej. Z największych zrealizowanych projektów unijnych w tym zakresie należy wymienić Zintegrowany Systemu Miejskiego Transportu Publicznego, w tym budowę trakcji trolejbusowej o długości ponad 76 km, podstacji zasilających, zajezdni trolejbusowej przy ul. Grygowej, systemu zarządzania ruchem i komunikacją oraz zakup nowoczesnych autobusów i trolejbusów.
W tym czasie powstało m.in. przedłużenie ul. Mełgiewskiej w kierunku węzła drogowego „Mełgiew” na obwodnicy miasta Lublin, zbudowano drogę dojazdową do węzła drogowego „Dąbrowica”, ul. Poligonową do granic miasta. Wyremontowano lub zmodernizowano łącznie 23 mosty, wiadukty i estakady za ponad 306 mln zł, w tym m. in. w ciągu al. Solidarności, al. Smorawińskiego, Filaretów, Muzycznej, Grygowej, Mełgiewskiej, Nałęczowskiej, Pawiej i Fabrycznej.
Do najważniejszych z punktu widzenia rozwoju miasta należała również budowa ulic Bohaterów Monte Cassino, Dywizjonu 303 oraz przebudowa skrzyżowania ulic Krochmalna – Diamentowa jako domykanie wewnętrznej obwodnicy miejskiej, a także ulic Stadionowej, Lubelskiego Lipca ’80, Muzycznej wraz z mostem na rzece Bystrzycy – dróg mających stanowić obsługę komunikacyjną nowego dworca. Istotna dla komunikacji w mieście jest również trwająca budowa siedmiu węzłów przesiadkowych w ramach projektu budowa i modernizacja węzłów przesiadkowych zintegrowanych z innymi rodzajami transportu dla potrzeb Lubelskiego Obszaru Funkcjonalnego.
Poza inwestycjami w zakresie infrastruktury drogowej i transportowej miasto Lublin przeprowadziło również działania z zakresu rewitalizacji. Do tej pory Miasto zrealizowało z zakresu rewitalizacji łącznie 11 projektów unijnych, z łącznym dofinansowaniem w wysokości 95,4 mln zł. Duży udział w działaniach rewitalizacyjnych miasta stanowią projekty dotyczące przestrzeni miejskiej, w tym zieleni, jak rewitalizacja Parku Ludowego przeprowadzona na obszarze 22 ha zakończona w 2020 roku czy budowa nowego parku na terenach zdegradowanych przy ul. Zawilcowej (obszar 14 ha). Projektem o charakterze rewitalizacji była również modernizacja modernizacja Placu Litewskiego wraz z deptakiem przeprowadzona na obszarze 4,5 ha oraz rewaloryzacja Ogrodu Saskiego (2,8 ha). Inne, duże projekty z zakresu rewitalizacji miasta to chociażby rozbudowa Domu Pomocy Społecznej „Kalina” o nowe specjalistyczne oddziały wraz z budową dwóch rodzinnych domów pomocy oraz projekt przebudowy Zespołu Szkół Ekonomicznych im. A. i J. Vetterów.
Dzięki środkom unijnym Lublin może pochwalić się również nowoczesnymi obiektami sportowymi, takimi jak Arena Lublin, Aqua Lublin czy Stadion Lekkoatletyczny, na których organizowane są międzynarodowe wydarzenia sportowe. Lubelska kultura zyskała natomiast nowe miejsca spotkań. W odnowionych zabytkach funkcjonują Teatr Stary czy Centrum Kultury, przyciągające mieszkańców i turystów wydarzeniami na najwyższym poziomie.
Środki europejskie wspierają także rozwój Miasta Lublin w innych obszarach. Pozwalają one również na realizację projektów zwiększających dostępność e-usług w administracji publicznej. Inwestycje w infrastrukturę informatyczną z unijnym dofinansowaniem spowodowały, że obecnie Lublin posiada największe samorządowe centrum informatyczne we Wschodniej Polsce z rozbudowaną serwerownią obsługującą dane z lubelskich jednostek miejskich, jednostek komunalnych czy oświatowych. Spośród najważniejszych projektów należy wymienić 30 nowych e-usług dla mieszkańców, powstanie Geoportalu Miejskiego – interaktywnej mapy miasta, służącej do pozyskiwania, przetwarzania udostępniania danych geodezyjnych, geograficznych czy informacyjnych, Modelu 3D Lublina, za który Miasto Lublin otrzymało nagrodę Smart City Forum, nowej platformy e-usług geodezyjnych – która umożliwia szerokie udostępnienie danych przestrzennych oraz skrócenie czasu obsługi spraw geodezyjnych. Dzięki realizacji projektu EduLublin, Lublin też był pierwszym miastem w Polsce, w którym wszystkie placówki oświatowe przeszły integrację e-dziennika z pakietem narzędzi do zdalnej nauki i komunikacji.
Miasto Lublin systematycznie zwiększa również dostępność roweru jako środka transportu po mieście. W ostatnich latach w Lublinie powstało ponad 170 km ścieżek i pasów rowerowych, zaś od 2014 roku funkcjonuje system Lubelskiego Roweru Miejskiego od czterech lat będący w systemie aglomeracyjnym z Gminą Świdnik i powiatem świdnickim, dysponujący w ostatnim sezonie 911 rowerami dostępnymi na 93 samoobsługowych stacjach, liczący 119 tys. zarejestrowanych użytkowników z 3,5 mln wypożyczeń rowerów od początku działania systemu. Lublin również jako jedno z pierwszych miast w Polsce wyszedł naprzeciw aktualnym trendom i w sposób uporządkowany stara się włączyć hulajnogi elektryczne w system transportowy miasta, czego rezultatem było wytyczenie w pierwszym etapie 20 specjalnie oznakowanych parkingów dla hulajnóg elektrycznych oraz podpisanie porozumienia z operatorami środków transportu osobistego.
W latach 2010-2020 w Lublinie zrealizowano także liczne projekty z zakresu zrównoważonego rozwoju w obszarze środowiska i miejskiej zieleni. W ostatnich dziesięciu latach w Lublinie powstało łącznie 72 ha nowych i zrewitalizowanych terenów zieleni – parków, skwerów kieszonkowych, łąk kwietnych, zieleńców, nasadzeń w pasach drogowych i rondach. Tylko jesienią 2020 roku w przestrzeni miasta ostało zasadzonych 1125 drzew, 5000 krzewów oraz tysiące bylin, róż, traw ozdobnych oraz sadzonek żywopłotów. Aranżacja i nasadzenia na rondach to 13,5 tys. krzewów oraz prawie 2 tysięcy bylin, traw. To również ochrona 84 cennych przyrodniczo wąwozów i suchych dolin. Od 2014 roku ochroną i konserwacją drzew i terenów zielonych w mieście zajmuje się Miejski Konserwator Zieleni. Dbałość o ochronę przyrodniczą przejawia się również w realizacji licznych kampanii i projektów, jak leczenie i konserwacja starodrzewu, zabiegi mikoryzacji i powiększania mis, program ratowania lubelskich kasztanowców oraz liczne kampanie edukacyjno-informacyjne m.in. „Lublin nad łąką przysiadł”, „Tu kosimy rzadziej”, „Co znaczy pszczoła?” czy Program Estetyka”.
Miniona dekada to również projekty z zakresu zrównoważonego rozwoju w obszarze środowiska obejmujące działania z zakresu gospodarki odpadami, walki ze smogiem, usuwania azbestu, a także zapobiegania skutkom suszy, czego przykładem jest zainicjowany w ubiegłym roku Program ochrony zasobów wodnych dla Lublina. W ciągu ostatnich 10 lat w ramach Programu usuwania azbestu w Lublinie zostało zdemontowanych 71 tys. m2 pokryć dachowych z azbestem, łącznie ponad 2 tys. ton odpadów z 1262 nieruchomości. W ramach funkcjonującego od 2013 roku Programu Ograniczania Niskiej Emisji (PONE), podpisano z mieszkańcami Lublina 415 umów na łączną kwotę ponad 3,1 mln zł, dzięki czemu zlikwidowano ponad 600 kotłów na paliwa stałe na terenie miasta.
Na płynny i bezpieczny ruch w mieście ma wpływ ponad 600 projektów organizacji ruchu rocznie (stałe, czasowe, sygnalizacji świetlnej). Także powiększenie i wprowadzane zmiany organizacji ruchu w Strefie Płatnego Parkowania mają na celu poprawę płynności, zwiększenia liczby miejsc postojowych a także rotację parkujących pojazdów. Na płynność ruchu wpływają również wykonywane na bieżąco korekty algorytmów sterujących sygnalizacją świetlną oraz kalibracja urządzeń Systemu Zarządzania Ruchem. Obecnie w Lublinie ze 149 skrzyżowań z sygnalizacją świetlną, 110 objętych jest Systemem Zarządzania Ruchem. Miasto prowadzi stałą i ścisłą współpracę z policją w zakresie bezpieczeństwa ruchu – w 2019 roku powstała Komisja do spraw analizy bezpieczeństwa ruchu na drogach Lublina. Oprócz tego realizowany jest program „Bezpieczne przejścia dla pieszych” opracowany m.in. po analizie danych w zakresie zdarzeń drogowych, obecnie wdrażany w 8 lokalizacjach w Lublinie. Ponadto, nad bezpieczeństwem dzieci na przejściach dla pieszych przy 30 miejskich szkołach podstawowych czuwa 40 Strażników Ruchu Drogowego. Lublin jest miastem bezpiecznym również dzięki rozbudowanemu i stale rozwijanemu systemowi miejskiego monitoringu, który aktualnie składa się z 280 kamer. Ponadto do dyspozycji jest 300 kamer w miejskich obiektach sportowych oraz 640 kamer Systemu Zarządzania Ruchem.
Ostatnie 10 lat to również intensywna praca miejskich planistów. W latach 2010-2020 uchwalono łącznie 115 miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego miasta Lublin, dzięki czemu pokrycie planistyczne Miasta wzrosło do blisko 54%. Od 2010 roku Wydział Architektury i Budownictwa wydał ponad 16 tys. pozwoleń na budowę domów i budynków oraz łącznie ponad 400 decyzji dla LPEC S.A. i MPWiK Sp. z o.o. w ramach inwestycji unijnych w zakresie przebudowy i modernizacji sieci wodociągowych, kanalizacyjnych oraz ciepłowniczych na terenie całego miasta. Zostało również wydanych również 174 decyzji o zezwoleniu na realizacje inwestycji drogowych (ZRiD).
Ważnym obszarem inwestycyjnym jest rynek pracy. Od 2010 roku Miastu zaufało ponad 100 nowych inwestorów, w tym ponad 50 nowych inwestorów z branż priorytetowych (IT, BPO/SSC, B+R) oraz 30 z sektora przemysłowego. Wspólnie inwestorzy stworzyli w Lublinie ponad 10 tys. nowych miejsc pracy dla mieszkańców. Stale notowany jest wzrost podmiotów gospodarczych, w tym wzrost udziału nowo zarejestrowanych podmiotów sektora kreatywnego w całkowitej liczbie nowo zarejestrowanych przedsiębiorstw. Na lubelskiej Podstrefie Specjalnej Strefie Ekonomicznej zrealizowano łącznie niemal 2 mld zł nakładów inwestycyjnych. Obecnie działa tam 71 przedsiębiorstw dających 5 tys. miejsc pracy. Na uzbrojenie terenów inwestycyjnych (drogi, sieci) na terenie SSE na Felinie, w dzielnicach Bursaki i Rudnik wydatkowano 110 mln zł, zaś w obszarze przedłużenia ul. Mełgiewskiej – 131 mln zł. W Lublinie zlokalizowana jest nowoczesna baza hotelowa, którą aktualnie tworzy 36 hoteli z bogatym zapleczem konferencyjnym. Stale wzrasta też dostępność nowoczesnej powierzchni biurowej (obecnie jest to ok. 247 tys. m2). W Lublinie działają również 82 centra outsourcingowe.
Nie można również zapomnieć o roli i znaczeniu Portu Lotniczego Lublin. Łączna wartość nakładów na jego budowę wyniosła około 400 mln zł. Lotnisko otworzyło dla Lublina i regionu nowe możliwości handlowe, gospodarcze oraz turystyczne. Wzrosła dostępność komunikacyjna i atrakcyjność Miasta Lublin i całego regionu lubelskiego. Port może obsługiwać jednocześnie pięć samolotów o pojemności od 180 do 230 pasażerów i jest to przepustowość na poziomie około 2 mln pasażerów rocznie. Od 2019 roku pasażerowie mają do dyspozycji większą poczekalnię i część komercyjną, zakończyła się bowiem budowa nowej części terminala. Koszt jej rozbudowy to 10,5 mln zł.
Znaczące inwestycje w minionej dekadzie realizowały również miejskie spółki i jednostki podległe Miastu. Łączna wartość inwestycji MPWiK Sp. z o.o. w budowę, przebudowę urządzeń i obiektów wodociągowych oraz kanalizacyjnych wyniosła 607 mln zł. W przypadku tej spółki warto wskazać budowę elektrowni fotowoltaicznej na terenie Oczyszczalni Ścieków „Hajdów”. Na obszarze około 5 hektarów zamontowano instalację składającą się z ponad 6,5 tys. paneli monokrystalicznych i 118 ton ogniw fotowoltaicznych. Strategiczne projekty zrealizował także LPEC S.A. Spółka przeznaczyła 320 mln zł na inwestycje, modernizacje i remonty w zakresie rozbudowy ciepła systemowego. Liczne inwestycje dotyczyły mienia komunalnego. Wydatki w tym zakresie poniesione przez Zarząd Nieruchomości Komunalnych w Lublinie a także LPGK Sp. z o.o. wyniosły niemal 40 mln zł. Nie zabrakło również inwestycji w nowoczesną bazą sportową i rekreacyjną. Miejska spółka MOSiR Lublin w latach 2011-2020 przeznaczyła na inwestycje niemal 40 mln zł. Największe nakłady poniesione zostały w latach 2013-2014 na budowę Hali Lodowej i Miasteczka Ruchu Drogowego. Ostatnie dziesięciolecie to również zmiany w lubelskiej komunikacji miejskiej – nowe autobusy i trolejbusy, modernizacja trakcji trolejbusowej i nowe kilometry sieci. Miejski przewoźnik – MPK Lublin zrealizował projekty związane z siecią, wymianą taboru i infrastrukturą przystankową na kwotę blisko 95 mln zł.
Dynamiczny rozwój miasta będzie kontynuowany w najbliższych latach. W nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 Miasto planuje realizację inwestycji na kolejne 2 mld zł, z czego wartość unijnych dotacji może sięgnąć kwoty około 1,5 mld zł. Nowe rozdanie funduszy UE pozwoli na kontynuację działań, które były priorytetem we wcześniejszych latach. Drogi, transport, ochrona środowiska (w tym walka ze smogiem i przeciwdziałanie zmianom klimatu), rewitalizacja przestrzeni miejskiej, oświata i kultura – to główne kierunki w nowym okresie programowania Unii Europejskiej.
Źródło: Biuro prasowe UM Lublin
