Górka Chełmska

W samym centrum Chełma widnieje łagodne wzniesienie, zwane Górką Chełmską, a w przeszłości Górką Katedralną lub Starościńską. W czasach carskich używano również określenia Góra Soborowa. Jest ono najstarszą częścią miasta – od jej nazwy pochodzi nazwa chełm oznaczająca w języku staropolskim wzgórze. Jest to malowniczy symbol Chełma, który kojarzy się z licznymi zabytkami. Na Górce znajduje się późnobarokową Bazyliką pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny mająca swoje początki w XIII w. kiedy książę Daniel Romanowicz ufundował cerkiew Bogurodzicy, służącą następnie biskupom prawosławnym i unickim. Istniejący obecnie obiekt powstał w latach 1735-1756 według projektu Pawła Fontany. W zachodniej części Górki Chełmskiej znajduje się rozległy park, przedzielony aleją prowadzącą do centrum miasta. Wśród drzew można dostrzec wzniesienie, zwane Wysoką Górką, które w istocie jest grodziskiem, kryjącym pozostałości monumentalnego zamku księcia Daniela oraz prawdopodobnie ślady wczesnośredniowiecznego grodu Lędzian, związanego z Grodami Czerwieńskimi. Archeolodzy odkryli również w tym miejscu ślady wieży obronnej, prawdopodobnie z czasów Kazimierza Wielkiego. Po prawej stronie placu przed Bazyliką, uwagę zwraca pomnik prymasa Stefana Wyszyńskiego, odsłonięty w trakcie święta Narodzenia NMP 8 września 1997 r. Nieopodal przy bramie wyjazdowej znajduje się dawna organistówka, wzniesiona w II połowie XVIII w. jako unicki szpital dla ubogich.