O ochronie mieszkańców Lublina najbardziej narażonych na zarażenie wirusem COVID – 19 – osób starszych, przewlekle chorych i niepełnosprawnych oraz bezdomnych, z Moniką Lipińską – Zastępcą Prezydenta Miasta Lublin do Spraw Społecznych rozmawia Marta Mazurek, foto Natalia Wierzbicka.
Obecna sytuacja jest wyjątkowo trudna i często nieprzewidywalna.
To powoduje konieczność podejmowania wzmożonych działań z naszej strony. Tak naprawdę oferujemy wszystkie dotychczasowe formy pomocy: finansowe, rzeczowe, usługowe, wsparcie ze strony specjalistów. W przypadku gdy dana pomoc z przyczyn obiektywnych nie może zostać zrealizowana – tak jak obiady dla dzieci w szkołach – zamieniamy ją na inną formę – finansową. Cały czas wspieramy osoby starsze, osoby z niepełnosprawnością, rodziny z dziećmi, osoby borykające się z bezdomnością, czy też doznające przemocy od swych najbliższych. Staramy się dotrzeć do wszystkich Mieszkańców naszego miasta ze zindywidualizowaną ofertą wsparcia, uwzględniającą ich aktualne potrzeby i dominujące problemy. Oczywiście nasza praca, w dobie pandemii, trochę się zmieniła, a zwłaszcza nasze kontakty z osobami potrzebującymi pomocy.
Jak więc wyglądają te kontakty ?
Pracownicy socjalni nie chodzą już w teren i nie odwiedzają swoich podopiecznych, są jednak z nimi cały czas w kontakcie zdalnym – elektronicznie lub telefonicznie. Zostali również wyposażeni w kombinezony, przyłbice, maseczki na wypadek gdyby zaistniała potrzeba interwencji, zwłaszcza w sytuacji kiedy zagrożone jest czyjeś bezpieczeństwo. Bezpośredniego kontaktu ze swoimi podopiecznymi nie mają również pracownicy dziennych ośrodków wsparcia, przeznaczonych dla seniorów oraz osób z niepełnosprawnościami. Ich działalność została zawieszona, ale pracownicy tych ośrodków cały czas monitorują los uczestników, są z nimi w stałym kontakcie i wspierają ich w tej trudnej dla wszystkich sytuacji. Kiedy jest taka potrzeba dowożą im obiady – tak jak pracownicy Zespołu Ośrodków Wsparcia w Lublinie – czy też organizują inną formę pomocy. Z kolei lubelskie domy pomocy społecznej zostały maksymalnie odizolowane od kontaktów zewnętrznych, celem zabezpieczenia zarówno ich mieszkańców jak i kadry przed zagrożeniem zarażenia koronawirusem. Znaleźliśmy również czas na to, aby podjąć inicjatywę szycia maseczek ochronnych dla lubelskich służb działających na pierwszym froncie walki z epidemią, do której licznie i aktywnie włączyli się Lublinianie. Przekazano już ponad 20 000 maseczek. Obecnie zaopatrujemy w nie seniorów. Na ich rzecz przekazaliśmy około 13 000 masek.
Pomagacie Państwo osobom często poszkodowanym przez los, które nie mają dachu nad głową, czy w obecnej sytuacji dalej są prowadzone akcje wyżywienia bezdomnych? Czy w związku z koronawirusem zwiększyła się ilość wydawanych posiłków?
Oczywiście. Te formy pomocy finansujemy i zlecamy do realizacji organizacjom pozarządowym, część zadań realizuje Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Lublinie. Jedną z organizacji wydającą posiłki jest Caritas Archidiecezji Lubelskiej, prowadzący dzienny ośrodek, gdzie osoby bezdomne – oczywiście przy zachowaniu wszelkich wymogów sanitarnych – mogą korzystać z łaźni, pralni, całego oferowanego przez Caritas zaplecza, jak również wyżywienia. Z kolei MOPR oferuje pomoc w postaci obiadów wydawanych w punktach gastronomicznych, zlokalizowanych w różnych obszarach Lublina. W chwili obecnej dziennie wydawanych jest ponad 200 takich obiadów. Wyżywienie zapewniają również placówki dla osób bezdomnych tj. schroniska, noclegownie i ogrzewalnie.
Jakie procedury zostały wprowadzone by jedzenie w jak najbezpieczniejszy sposób zostało przekazane potrzebującym?
Wszystkie podmioty wydające posiłki zachowują przy przygotowaniu i wydawaniu posiłku pełny reżim sanitarny, a obiady barowe wydawane są na wynos w jednorazowych pojemnikach. W przypadku osób, które z różnych przyczyn nie mogą same odebrać posiłków ( osoby starsze, niepełnosprawne) są one dostarczane przez wolontariuszy lub opiekunki.
Czy lubelskie noclegownie nadal są czynne? Jeśli tak na jakich zasadach funkcjonują? W jaki sposób docieracie do tych osób ze środkami czystości ?
Wszystkie placówki zapewniające schronienie osobom bezdomnym działają i będą działały, tak długo jak tylko to będzie konieczne. Co istotne, w naszym mieście osoby bezdomne mają zabezpieczone całodobowe miejsca schronienia zarówno w schroniskach jak i we wszystkich pozostałych rodzajach placówek tj. ogrzewalniach i noclegowniach, celem ograniczenia do minimum ich kontaktów zewnętrznych.
Ponadto, celem przeciwdziałania negatywnym skutkom zarażenia koronawirusem pośród osób bezdomnych uruchomiliśmy miejsca przejściowego schronienia, zapewniające bezpieczne warunki bytowe osobom bezdomnym, przebywającym dotychczas w przestrzeni publicznej, zanim zostaną skierowane do właściwej dla siebie placówki. Pobyt w placówce przejściowej wynosi 14 dni (z zabezpieczeniem wszelkich usług bytowych). Uruchomienie miejsc przejściowego schronienia to również odpowiedź na potrzeby pracowników organizacji prowadzących placówki dla osób bezdomnych, jak i wyraz troski o osoby już korzystające z ich wsparcia.
Czy przeprowadzane są kontrole bezpieczeństwa i higieny związane z pomocą bezdomnym?
Organizacje, które prowadzą na zlecenia miasta Lublin miejsca schronienia dla osób bezdomnych są w obecnym czasie pandemii przede wszystkim przez nas wspierane w tym, aby zabezpieczyć właściwe warunki pobytu tym osobom, a kadrze tych placówek bezpieczne warunki pracy. Cały czas przekazujemy stosowne rekomendacje i instrukcje i uwrażliwiamy w zakresie bezpiecznych zasad postępowania. Monitorujemy na bieżąco aktualną sytuację. Cyklicznie wyposażamy nasze organizacje w niezbędne środki ochrony osobistej takie jak maseczki ochronne, rękawice jednorazowe oraz środki dezynfekujące. Przekazujemy również dodatkowe środki finansowe na bieżące potrzeby, związane z działalnością placówek ( w tym na zakup środków czystości). Jesteśmy otwarci na sugestie i zgłaszane potrzeby. W naszej ocenie najistotniejsza jest obecnie wzajemna współpraca i współdziałanie. Tylko one tak naprawdę zapewniają skuteczne i bezpieczne pomaganie.
Kolejną z grup narażonych na zarażenie COVID-19 są osoby starsze, jak przedstawia się sytuacja w lubelskich DPS? Czy odnotowano w nich zachorowania na wirusa ? Jak wygląda kontrolowanie tych placówek ? Jak często są wykonywane testy personelu i podopiecznych?
W naszych siedmiu lubelskich placówkach, w których jest obecnie 536 mieszkańców, do tej pory, nie odnotowaliśmy żadnego przypadku zachorowania na COVID-19. Oczywiście codziennie monitorujemy sytuację i cały czas boimy się o naszych podopiecznych. Są to osoby starsze, z niepełnosprawnościami i licznymi schorzeniami współistniejącymi, zatem należące do bardzo wysokiej grupy ryzyka. Nikt z nas nie przewidzi tego co się może wydarzyć, ale robimy wszystko, by przed koronawirusem uchronić ich jak najlepiej. W tym przypadku również sprawdza się przyjęty przez nas model bardziej współdziałania i monitorowania sytuacji, niż tylko kontrolowania. Ta niepewność tego co nastąpi jutro wymaga od nas bardziej wzajemnego wspierania się w poszukiwaniu nowych skutecznych rozwiązań, a nie tylko wymagania realizacji instrukcji i poleceń. Przykładem tego jest możliwość systemowej weryfikacji personelu domów pomocy społecznej za pomocą badań testowych. Bardzo nam zależało na możliwości przeprowadzania testów u pracującej tam kadry. Wszyscy wiemy jak ważne, dla uniknięcia niebezpieczeństwa transmisji wirusa jest testowanie. Nie było to proste – problemy w tym zakresie ma również sama służba zdrowia. Nam się jednak udało – nasz personel już rozpoczął badania. Testy zostaną przeprowadzone u wszystkich 417 pracowników DPS. Natomiast dalsze procedury w zakresie systemowego weryfikowania kadry są aktualnie we współpracy ze służbami sanitarnymi opracowywane.
Z kolei dzięki przychylności lubelskich szpitali zabezpieczono możliwość badań testowych u podopiecznych domów kończących z różnych powodów hospitalizację. To jest bowiem ten moment, kiedy mieszkańcy są najbardziej narażenia na zakażenie SARS-CoV-2, kiedy mają kontakt z osobami z zewnątrz. Zatem i w tym przypadku udało się przetrzeć ścieżki i wypracować model współpracy z naszą lubelską służbą zdrowia.
Powołaliśmy również, w ramach Departamentu ds. Społecznych, którym kieruję, koordynatora ds. medycznych. Jest on w stałym kontakcie ze swoimi odpowiednikami powołanymi w poszczególnych Domach Pomocy Społecznej, z którymi współdziała w kierunku opracowania szczegółowych procedur zabezpieczających te placówki.
Jakie obostrzenia wprowadzono w ośrodkach dla osób starszych by zmniejszyć możliwość zarażenia się koronawirusem?
Poza maksymalną izolacją to oczywiście takie podstawy jak rękawiczki, maseczki, ochraniacze, kombinezony, przyłbice oraz częste mycie rąk. Do tego trzeba dodać codzienną dezynfekcję wszystkich pomieszczeń, , korytarzy, wind, wszelkich poręczy, przycisków i wielu innych sprzętów. Wprowadziliśmy również (i to jeszcze przed zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego) obowiązkowy pomiar temperatury dwa razy dziennie zarówno u pensjonariuszy jak i personelu. Daliśmy możliwość wprowadzenia rekomendowanego przez Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego i Wojewodę Lubelskiego systemu pracy rotacyjnej ( system 7 dniowy), tak aby wydzielone zespoły pracowników w poszczególnych Domach nie miały ze sobą kontaktu. To na wypadek gdyby któraś z osób została zakażona. Zadbaliśmy również o to, aby pracownicy administracyjni nie mieli kontaktów z personelem opiekuńczym. To co możemy zrobić to przede wszystkim profilaktyka, wypracowane procedury postępowania, właściwy reżim sanitarny, dystans społeczny i oczywiście badania testowe.
Uruchomiliśmy także kolejną edycję Programu „SOS dla Seniora”(usługi teleopieki), z którego korzystają lubelscy seniorzy. Obecnie rozdysponowaliśmy 60 sztuk tzw. opasek życia., dających naszym seniorom poczucie bezpieczeństwa i możliwość szybkiego wezwania pomocy w sytuacjach zagrażających ich zdrowiu.
Co przewidzieli Państwo dla osób niepełnosprawnych? Czy utworzono dla nich grupy wsparcia np. w zakresie pomocy w wykonywaniu codziennych czynności np. zakupów?
Celem minimalizowania zagrożenia wśród osób z niepełnosprawnością wyznaczony został koordynator ds. wsparcia osób niesamodzielnych do zadań którego należy koordynowanie działań różnych służb (pracowników socjalnych, Straży Miejskiej, pracowników organizacji pozarządowych) w zakresie dostarczania niezbędnych artykułów osobom z grup największego ryzyka.
Nawiązana została również współpraca z wolontariuszami Caritas Archidiecezji Lubelskiej, Centrum Wolontariatu w Lublinie oraz Stowarzyszeniem „Mali Bracia Ubogich” jak również ZHP celem wsparcia osób niesamodzielnych w realizacji niezbędnych zakupów artykułów spożywczych, środków czystości czy realizacji recept. Uruchomiony również został dyżurny telefon – 882 431 094 (czynny 7 dni w tygodniu) – pod który potrzebę pomocy mogą zgłaszać wszystkie osoby w tym osoby z niepełnosprawnościami.
A usługi opiekuńcze ?
Na bieżąco świadczona jest pomoc w zakresie zarówno usług opiekuńczych jak specjalistycznych świadczone w miejscu zamieszkania tych osób. Realizujemy również pomoc finansową zabezpieczającą niezbędne potrzeby życiowe, jak również udzielamy dofinansowania do środków pomocniczych, przedmiotów ortopedycznych, czy też sprzętu rehabilitacyjnego.
Osamotnienie, bezradność, strach to czynniki osłabiające kondycję psychiczną.
To dla nas ważny aspekt tej nowej sytuacji związanej z COVID – 19. Każdy kto tego potrzebuje może skorzystać z bogatej oferty wsparcia psychologicznego realizowanego przez nasze jednostki. Uruchomiliśmy 14 dodatkowych linii telefonicznych dedykowany różnym grupom z różnymi potrzebami – seniorom, dzieciom i młodzieży osobom doświadczającym przemocy, stanów związanych z izolacją, lęków i kryzysów. Dostępne numery telefonów stale przypominamy na naszych stronach internetowych. Izolacja na wszystkich wpływa negatywnie, jednak osoby z niepełnosprawnościami szczególnie mogą takiej pomocy potrzebować.
Są grupy odbiorców, które tego typu działań potrzebują w sposób szczególny, np. osoby niesłyszące.
Dla nich to również trudny czas, wiele informacji dociera z opóźnieniem lub są one niedostatecznie niezrozumiałe.Nie chcemy, aby ich trudności w komunikowaniu się sprawiły jeszcze głębszą izolację. Uruchomiliśmy w dużo szerszym zakresie usługę tłumacza języka migowego, który za zgodą osoby niesłyszącej, w każdej sprawie jest w stanie uruchomić tłumaczenie. Są to zarówno sprawy tłumaczeń porad psychologicznych, dostępnej pomocy w obliczu epidemii koronawirusa czy też komunikowanie się z prawnikami czy lekarzami w formie telewizyty. Mając na względzie brak możliwości kontaktu z lekarzami przez osoby głuche, które nie mogą samodzielnie korzystać z usług e-porad lekarskich, uruchomiliśmy nową formę usługi wsparcia dla osób niesłyszących, dzięki której mogą oni korzystać z pośrednictwa współpracującej z nami tłumaczki języka migowego w korzystaniu z porad lekarskich. Informacje zamieszczane na stronach internetowych przekazywane są także w wersji dostępnej dla osób głuchych i niesłyszących z tłumaczeniem na polski język migowy.
Wykorzystujemy każdą możliwość i poszukujemy dodatkowych form wsparcia, dlatego wystąpiliśmy także do PFRON o środki z programu na wsparcie osób pozbawionych możliwości uczestnictwa w zajęciach w placówkach dziennych. Szacujemy, iż takich osób w Lublinie może być około 1800. Osobom, korzystających z placówek dziennych, które nie funkcjonują, a które spełnią kryteria obowiązujące w nowym programie będzie można przyznać wsparcie w kwocie po 500 zł przez trzy miesiące.
Czy istnieją platformy on line wspomagające najbardziej potrzebujące grupy ?
Wszystkie najistotniejsze informacje zamieszczamy i aktualizujemy na bieżąco na naszej stronie internetowej www.um.lublin.eu. Znajdują się tam poradniki oraz FAQ (najczęściej zadawane pytania) związane ze stanem epidemii dedykowane właśnie osobom z niepełnosprawnościami. Bez zmian godzinowych, codziennie w dni robocze w godz. 7.30-16. 00 funkcjonujeOśrodek Informacji Osób z Niepełnosprawnościami i ich rodzin w Wydziale ds. Osób Niepełnosprawnych UML , gdzie na bieżąco udzielane są informacje wszystkim osobom zgłaszającym się telefoniczne i mailowo (tel. 81 466 3083, mail: ion@lublin.eu, oion@lublin.eu) w sprawach dotyczących obecnej sytuacji.
Co stanowi największy problem? Na co najbardziej uskarżają się potrzebujący pomocy?
Myślę, że konieczność dystansowania społecznego. Izolacja i brak możliwości spotykania się z osobami bliskimi, znajomymi, czy po prostu porozmawiania z sąsiadami. To jest trudne dla nas wszystkich, ale niestety konieczne jeżeli chcemy wygrać z wirusem i wrócić do normalnego życia, czego wszystkim nam życzę.
Jak widać, mimo tych szczególnych okoliczności cały czas aktywnie działamy i pomagamy, za co wszystkim moim współpracownikom z całego departamentu pragnę serdecznie podziękować.
Zobacz też: Prezydent Monika Lipińska Przewodniczącą Komisji Polityki Społecznej Związku Miast Polskich
