W dniu 11 maja 2023 r. w siedzibie Urzędu Gminy Jastków odbyła się uroczystość, na której zaprezentowano efekty rewitalizacji Zespołu Pałacowo-Parkowego w Jastkowie, w tym prace konserwatorskie i restauratorskie przy pałacu. Nasza gmina otrzymała prestiżowe wyróżnienie Laur Konserwatorski 2023, przyznane przez Kapitułę pod przewodnictwem Lubelskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Ze względu na szeroki i zróżnicowany zakres prac, niezbędnych do przywrócenia świetności pałacu oraz całego zespołu pałacowo-parkowego, korzystano z dofinansowań zarówno na poziomie lokalnym (takich jak dotacje Lubelskiego Konserwatora Zabytków, budżet Gminy Jastków), regionalnym (środki Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014–2020 pochodzące z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego), jak i na poziomie krajowym (środki pochodzące z Programów Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na poszczególne lata, jak i również z rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych).
Wagę podejmowanych inwestycji oraz konieczność ich realizacji podkreślał dodatkowo fakt objęcia zespołu pałacowo-parkowego Gminnym Programem Rewitalizacji dla Gminy Jastków na lata 2016-2023. Pierwszy etap prac rozpoczęto poprzez działania zabezpieczające budynek przed dalszym niszczeniem, następnie w ramach termomodernizacji budynku przeprowadzony został szereg wielostronnych działań. W trakcie remontu budynku pałacu wykonano między innymi remont dachu, remont elewacji z przywróceniem historycznej kolorystyki (w oparciu o przeprowadzone badania konserwatorskie na elewacji), wymianę stolarki okiennej i drzwiowej zewnętrznej, remont tarasów i schodów zewnętrznych, izolacje przeciwwilgociowe, wzmocnienie i docieplenie stropów poddasza, remont i przebudowę pomieszczeń na cele biurowe, przebudowę instalacji wewnętrznych, remont i adaptację północnego skrzydła budynku z przeznaczeniem na „salę ślubów” wraz z sanitariatami w piwnicy, prace remontowo-konserwatorskie głównej klatki schodowej, prace konserwatorskie wystroju malarskiego oraz elementów wyposażenia wnętrz (stolarka drzwiowa, parapety okienne i okiennice, schody, boazerie ścienne i szafy wnękowe, podłogi i posadzki). W trakcie prac odkryto dekoracje malarskie w „sali ślubów”, które zostały poddane konserwacji i wyeksponowane. Prace ziemne związane z realizacją inwestycji były prowadzone pod nadzorem archeologicznym.
Kolejnym krokiem dla przywrócenia funkcjonalności całego obszaru było zabezpieczenie terenów wokół pałacu w ramach zadania „Rewitalizacja zespołu pałacowo-parkowego, obejmująca roboty budowlane przy kordegardzie oraz odtworzenie zabytkowego parku (powstałego w XIX w.). Przeprowadzono prace budowlano-konserwatorskie przy kordegardzie, której nadano nową funkcję użytkową w postaci Izby Pamięci, poświęconej historycznym wydarzeniom związanym z Bitwą pod Jastkowem w 1915 roku. W parku, w ramach prac rewaloryzacyjnych, wykonano remont i rozbudowę ogrodzenia, wykonano również plac zabaw, boisko piaszczyste, palenisko i miejsce pod tymczasową scenę letnią, rozebrano współczesne elementy zagospodarowania terenu (w tym latarnie) oraz zamontowano nowe, stylizowane elementy małej architektury (ławki, kosze na śmieci, tablice informacyjne, latarnie), przeprowadzono rewaloryzację i rozbudowę alejek parkowych, wraz z wykonaniem drogi pożarowej. Ponadto w parku prowadzone były sukcesywnie prace pielęgnacyjne oraz konserwatorskie przy drzewostanie. Trwają prace pielęgnacyjne trzech stawów, a planowany termin ich zakończenia przewidziano jeszcze w tym roku.
Istotą przedsięwzięcia było z jednej strony zachowanie dziedzictwa kulturowego i historycznego zabytkowych obiektów Zespołu Pałacowo-Parkowego w Jastkowie i wykorzystanie bogatych walorów historycznych i poznawczych zabytku, z drugiej zaś zapewnienie prawidłowych warunków pracy urzędu gminy i szerokiemu gronu odbiorców dostępu do obiektu.
tekst Justyna Koroluk, foto archiwum Gminy Jastków
