Od wielu lat znane są różne systemy opieki nad osobami starszymi. W zależności od możliwości, jakimi dysponujemy, możemy zdecydować się na dom pomocy społecznej: prywatny lub państwowy czy też zatrudnić osobę, która będzie osobiście opiekowała się seniorem. Pierwsze rozwiązanie nie jest doskonałe, ponieważ może prowadzić do wykluczenia osoby starszej z rodzinnego życia. Nawet regularne wizyty rodziny mogą nie wynagrodzić jej czasu spędzonego z dala od domu. W sytuacji, gdy senior nie potrzebuje jeszcze całodobowej opieki, porusza się samodzielnie i nie ma znacznych problemów z pamięcią, korzystnym wsparciem jest opaska bezpieczeństwa. Rozwiązanie to jest nie tylko wielokrotnie tańsze od domu pomocy społecznej, ale umożliwia osobie w podeszłym wieku pozostanie w środowisku lokalnym, blisko rodziny. Według samych seniorów posiadanie opaski wzmacnia ich poczucie bezpieczeństwa i spokoju, ponieważ w przypadku niespodziewanych i trudnych sytuacji zwiększa prawdopodobieństwo otrzymania pomocy.
Opaska jest urządzeniem prostym w obsłudze, a jej podstawowym zadaniem jest umożliwienie szybkiego dwustronnego połączenia głosowego z centrum pomocy medycznej. W razie potrzeby senior korzysta z przycisku alarmowego, by wykonać lub odebrać połączenie przychodzące z Centrum Teleopieki. Jest to możliwe dzięki wbudowanej karcie SIM.
Opaska zaopatrzona jest również w wiele innych funkcji, m.in.: miernik tętna, czujnik upadku, czujnik zdjęcia i założenia opaski, lokalizator GPS pozwalający na odszukanie użytkownika. Użytkownik opaski może dokonać pomiaru swojego ciśnienia, saturacji czy poziomu temperatury. Urządzenie wskazuje również godzinę oraz poziom naładowania baterii, co pozwala na bieżąco monitorować jej działanie.
Kluczową rolę w tej usłudze pełni Centrum Teleopieki, czyli działający 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, ośrodek, w którym wykwalifikowani ratownicy medyczni i pracownicy techniczni monitorują parametry zdrowotne przesyłane przez urządzenie. Operatorzy systemu są uprawnieni do udzielania odpowiedniej do sytuacji pomocy, przede wszystkim wzywania służb ratunkowych na czele z pogotowiem medycznym oraz informowania osób wskazanych przez użytkownika opaski o zaistniałych zdarzeniach. W przypadku zauważenia niepokojących wyników biomedycznych zarejestrowanych za pośrednictwem opaski pracownik Centrum kontaktuje się z seniorem, wykorzystując telekomunikacyjne funkcje tego urządzenia, a następnie weryfikuje alarmujące dane i w razie potrzeby wzywa pomoc, utrzymując kontakt z użytkownikiem aż do jej nadejścia. Zadaniem ratowników jest też monitorowanie stanu technicznego i poziomu naładowania urządzeń.
Lublin jako jedno z pierwszych miast w Polsce w lipcu 2019 roku ogłosiło rozpoczęcie programu pilotażowego „SOS dla Seniora”. W ramach projektu, realizowanego m.in. ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020, objęto 400 starszych mieszkańców Lublina ponad rocznym systemem całodobowej opieki. W ramach wspomnianego programu zapewniono nowoczesne rozwiązanie informacyjno-komunikacyjne w formie opaski bezpieczeństwa zakładanej na nadgarstek. Lubelscy seniorzy wykazali duże zainteresowanie technologią teleopieki – w czasie naboru, prowadzonego w sierpniu 2019 roku, wpłynęło 521 wniosków; sam pilotaż rozpoczął się 1 września 2019 roku i trwał do 31 grudnia 2020 roku.
Wprowadzenie programu wynikało z dostrzeżenia wielu problemów związanych z opieką nad osobami starszymi w naszym mieście:
- w przypadku samotnie żyjących osób starszych – brak szansy na zgłoszenie wypadków zagrażających życiu i zdrowiu,
- monitorowanie stanu zdrowia emerytów w czasie rzeczywistym – było niewykonalne bez implementacji nowych technologii,
- brak możliwości objęcia wszystkich seniorów tradycyjnymi formami opieki (z powodów społecznych, rodzinnych czy finansowych).
Z danych miasta wynika, że w Lublinie mieszka około 90 tysięcy osób powyżej 60. roku życia. Z oczywistych względów nie każda z nich może zostać otoczona należytą opieką.
Jednym ze środków służących zmniejszeniu skali problemu i doskonałym rozwiązaniem okazało się oddelegowanie obowiązku czuwania nad samopoczuciem osób starszych nowym rozwiązaniom technologicznym, których przykładem jest wdrożony już w 2019 roku lubelski system teleopieki. Pilotaż został skierowany do osób, które ukończyły 60 lat, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb mieszkańców niepełnosprawnych lub niesamodzielnych, mających trudności w wykonywaniu czynności życia codziennego. Po ogłoszeniu wyników naboru uczestnicy zostali przeszkoleni w zakresie funkcjonowania systemu oraz obsługi urządzenia, które otrzymali.
Rodzina seniora korzystającego z systemu teleopieki ma możliwość stałej zdalnej opieki nad nim. Obawa najbliższych o wystąpienie potencjalnego zagrożenia zmniejsza się, co przekłada się na zwiększenie komfortu życia codziennego.
Po sukcesie pilotażowego programu „SOS dla Seniora” tzw. pierwszej edycji przyszły kolejne, finansowane z różnorodnych źródeł. Fakt, że usługa teleopieki i sama opaska są dla osób starszych całkowicie bezpłatne, jest niezwykle istotny, ponieważ często nie dysponują one dużymi środkami finansowymi.
Obecnie w Lublinie w obsłudze posiadamy 840 opasek, 240 z nich finansowanych jest w ramach programu „Korpusu Wsparcia Seniora”. W najbliższym czasie w ramach nowej edycji tego samego programu kolejnych 200 seniorów skorzysta z opieki na odległość. Do tej pory z usług teleopieki we wszystkich naszych programach skorzystało 2351 mieszkańców Lublina.
Podobne przedsięwzięcia działają również w innych miastach Polski. W Łodzi z programu „Miasto (Tele)Opieki” korzysta już ponad tysiąc osób, a funkcjonalność systemu została zdecydowanie doceniona przez jego użytkowników. W Małopolsce programem „Małopolski Tele-Anioł”, stworzonym dzięki współpracy samorządu wojewódzkiego, organizacji pozarządowych i lokalnych partnerów technologicznych, objęto 10 tysięcy osób. Opaski miały szansę wykazać się w akcji również w należącym do województwa lubelskiego Kraśniku, np. umożliwiając wezwanie pomocy emerytowi cierpiącemu na problemy kardiologiczne. Jednym z prekursorów idei objęcia seniorów elektronicznymi systemami monitoringu zdrowia jest Japonia – w 2013 roku, w położonym 30 kilometrów od Tokio mieście Kashiwa, 150 starszych osób wzięło udział w kompleksowych testach urządzeń zbierających dane biomedyczne, a sukces programu otworzył niszę rynkową na tego typu produkty.
Pojawiające się systematycznie nowe rozwiązania technologiczne niewątpliwie ułatwiają codzienną egzystencję każdego pokolenia. Kolejne funkcje, w jakie wyposażane jest urządzenie, takie jak opaska bezpieczeństwa, mogą robić na nas wrażenie, jednak tym, co wzbudza największe uznanie, jest fakt ratowania ludzkiego życia.
