2 grudnia zmarł jeden z najwybitniejszych historyków polskich – prof. Jerzy Kłoczowski. Mediewista, znawca kultury polskiej, historii chrześcijaństwa w Polsce i historii Europy Środkowo-Wschodniej, erudyta, świadek historii i wielki autorytet. Żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, zaangażowany w działania „Solidarności”, twórca i wieloletni dyrektor Instytutu Geografii Historycznej Kościoła w Polsce i Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej.
Urodził się w 1924 roku w Bogdanach koło Przasnysza. W czasie II wojny światowej był żołnierzem Armii Krajowej i uczestnikiem Powstania Warszawskiego, podczas którego został ciężko ranny (podczas ataku na Królikarnię). W latach 1945-1948 studiował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu – gdzie w 1950 roku uzyskał stopień doktora. W 1950 roku rozpoczął pracę na Katolickim Uniwersytetem Lubelskim, z którym czynnie związał się na ponad pół wieku. Zbudował tu mocne i rozpoznawalne środowisko naukowe, przez lata wywierając kluczowy wpływ na rozwój badań historycznych. Mimo iż był intensywnie inwigilowany przez służby bezpieczeństwa PRL, nawiązał trwałe i owocne międzynarodowe kontakty naukowe, niezwykle istotne dla całego środowiska KUL, celowo wówczas izolowanego z dyskursu naukowego. Na uczelni podejmował także funkcje administracyjne, m.in. Kierował Katedrą Historii Średniowiecznej, Katedrą Historii Kultury Polskiej, Instytutem Geografii Historycznej Kościoła w Polsce (którego był inicjatorem), był wieloletnim kierownikiem Sekcji Historii, a także dziekanem Wydziału Nauk Humanistycznych.
Prof. Jerzy Kłoczowski Jest autorem lub redaktorem około tysiąca publikacji z zakresu historii, w tym wielu ważnych prac poświęconych dziejom Kościoła i chrześcijaństwa w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej, historii średniowiecznej Polski i Europy, historii społeczno-religijnej i historii kultury polskiej. Był współzałożycielem warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Od 1981 kierował pracami Wszechnicy Regionu Środkowowschodniego „Solidarności”, a po ogłoszeniu stanu wojennego współpracował z tajnymi strukturami „Solidarności”. W latach 1989-1990 przewodniczył Komitetowi Obywatelskiemu Lubelszczyzny. Był także twórcą i pierwszym dyrektorem Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie, jednym z inicjatorów idei powołania w Lublinie Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów. Prowadził wykłady m.in. w College de France, Merton College Oxford University, Paris IV – Sorbonne, Institute for Advanced Study w Princeton, University of Madison-Winsconsin. Zasiadał w wielu prestiżowych gremiach, m.in. był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, przewodniczącym Polskiego Komitetu UNESCO, wiceprzewodniczącym Międzynarodowej Komisji Historii Porównawczej Kościołów, przewodniczącym Polskiej Komisji Historii Porównawczej Kościołów w Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, przewodniczącym Komitetu Wspólnego UNESCO i Międzynarodowego Komitetu Nauk Historycznych (CISH), sędzią Trybunału Stanu i Senatorem RP. Otrzymał doktoraty honoris causa Uniwersytetu w Grodnie (1993), Akademii Kijowsko-Mohylańskiej (1998), Wolnego Uniwersytetu w Berlinie (1998) oraz Uniwersytetu Sorbona w Paryżu (1999). Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari, Krzyżem Walecznych i Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami. W 2004 r. uhonorowany najwyższym polskim odznaczeniem – Orderem Orła Białego.
foto T.Czajkowski
